Cruisereis 'minst duurzame vakantie', maar fors gegroeid in Rotterdam

• Sharyfah Bhageloe

  Redacteur online

A dream come true, staat prominent op de website van het Disney Dream-cruiseschip. Vannacht meerde het 340 meter lange themaschip, met wildwaterglijbaan, in Amsterdam aan. Zondag maakt het schip zijn debuut in Rotterdam.

Het aantal cruiseschepen dat aanlegt, ook cruise calls genoemd, is in Rotterdam fors gestegen. In 2009 kende de stad nog maar 18 cruise calls per jaar. Dit jaar is het uitgegroeid tot 111 calls per jaar, een stijging van meer dan 500 procent in 14 jaar tijd. Terwijl het volgens experts een van de minst duurzame manieren is om op vakantie te gaan.

Op zo'n Disney-themacruiseschip is ruimte voor ongeveer 4000 passagiers en 1460 bemanningsleden. Opvarenden kunnen in een Belle en het Beest-restaurant eten en allerlei Disney-theatershows aanschouwen.

Vanmiddag lag het schip in Amsterdam:

Het aantal cruisetoeristen in Nederland neemt toe. In 2016 was dit aantal nog 104.000, dat steeg in 2019 naar 123.000. In de coronacrisis lag de cruisevaartindustrie stil, maar die komt nu sterk terug. De passagiersaantallen zullen in 2023 naar verwachting toenemen.

Eke Eijgelaar, expert duurzaam toerisme bij Breda Hogeschool: "Het is een van de minst duurzame manieren om op vakantie te gaan, met name omdat dit soort schepen ongelofelijke hoeveelheden fossiele brandstoffen verbruiken."

27 tankvullingen

Hij vergelijkt de klimaatvoetafdruk van een cruise- en een vliegvakantie. "Je moet je voorstellen dat een gemiddelde cruisevakantie van 7 dagen ongeveer 1200 kilo CO2-uitstoot." Hij benadrukt dat in dit cijfer de vliegreis die de meeste mensen maken om op het schip te komen niet is meegewogen. Een gemiddelde vliegvakantie van Nederlanders heeft een soortgelijke uitstoot, maar duurt zo'n 10 dagen.

Volgens berekeningen van onderzoeksbureau CE Delft verbruikt een gemiddeld cruiseschip, ter grootte van het Disney-cruiseschip, 1,9 ton brandstof per uur en stoot het aan de kade 5,8 ton CO2 per uur uit. Een benzineauto heeft 27 tankvullingen nodig om hetzelfde uit te stoten.

Wat betreft de uitstoot van zwavel en fijnstof, de luchtvervuilende stoffen waar omwonenden last van kunnen hebben, is de situatie in Rotterdam langzaam verbeterd. "De cruisevaart heeft een stevige lobby die het aanscherpen van zwavellimieten lang heeft weten uit te stellen. Rederijen proberen zo goedkoop mogelijke oplossingen te vinden om met scherpere wetgeving om te gaan."

Nieuwe schepen worden vaak met Liquid Natural Gas (LNG) uitgerust in plaats van stookolie of marine-diesel. Een voordeel daarvan is dat door LNG de luchtvervuiling sterk afneemt. Maar de CO2-uitstoot zakt volgens Eijgelaar maar beperkt. En daarvoor in de plaats komt methaan, wat nog schadelijker dan CO2 is.

"De cruise-industrie is koploper op het gebied van milieu en duurzaamheid," zegt daarentegen Nick Hoogeweij van Cruise Port Rotterdam, het bedrijf dat de Cruiseterminal exploiteert. Hij noemt onder meer LED-verlichting, batterijtechnologie en LNG als voorbeeld. Eke Eijgelaar bestrijdt dat: "Het is anno 2023 gek als je omschakeling op LED-verlichting nog bijzonder noemt. Afnames in brandstofverbruik worden deels teniet gedaan door de totale groei van de cruise-industrie."

Walstroom in 2024

Voor de benodigde energie aan boord moeten de generatoren draaien, wat tot uitstoot leidt. Maar daar gaat walstroom verandering in brengen. Hierbij wordt stroom aan wal gebruikt en kunnen de generatoren op aangemeerde schepen uit blijven.

De bedoeling is dat walstroom in 2024 wordt aangelegd aan de Holland Amerikakade bij de Cruiseterminal. "Meer dan 90% van de cruiseschepen die in 2024 in Rotterdam afmeren kunnen hierop aansluiten," zegt Hoogeweij. Dat betekent dus dat niet alle schepen een aansluiting hebben voor walstroom.

Volgens Bauke Visser, hoogleraar economische besluitvormingsprocessen aan de Erasmus Universiteit, levert de cruisevaart Rotterdam weinig op. "Heel weinig. Als voorbeeld noemt hij de eetmogelijkheden aan boord. "Het buffetrestaurant zit in de prijs inbegrepen. Dus vaak kiezen de passagiers om aan boord te eten en niet aan wal." Zelfs als er fietsen worden gehuurd voor een excursie gebeurt dat op het schip, volgens Visser. "En de gids is gewoon bemanningspersoneel."

Ook krijgen passagiers op de website verkeerde informatie. Er staat dat ze naar Amsterdam gaan. "Veel passagiers weten bij het boeken niet dat ze in Rotterdam aanmeren. Het stelt voor Rotterdam echt niks voor."

Daar is economiewethouder Robert Simons van Rotterdam het dan weer niet mee eens. "Alle schepen zijn een deel van onze identiteit en welvaart. Cruiseschepen zijn daar een mooi, iconisch voorbeeld van. Ik vind het ook mooi dat er zo'n cruiseschip ligt."

Terwijl de Amsterdamse gemeenteraad cruiseschepen uit de stad wil weren, lijkt dat in Rotterdam niet het geval. Simons wijst er wel op dat Rotterdam het voornemen heeft om per 2027 alleen cruiseschepen met een walstroomaansluiting toe te laten.