Slechts kwart van crisisnoodopvang voor asielzoekers wordt permanent
Gemeenten houden nog steeds 5000 slaapplekken in de noodopvang beschikbaar voor asielzoekers, terwijl die opvang eigenlijk de verantwoordelijkheid is van het Rijk. Het is het werk van het COA, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers.
Vorig jaar aan het begin van de zomer vroeg het Rijk, in de persoon van staatssecretaris Van der Burg, de gemeenten tijdelijk om hulp bij het regelen van 11.000 extra opvangplekken, nadat honderden migranten bij het aanmeldcentrum in Ter Apel in de openlucht hadden moeten slapen. De 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad spraken toen al snel met Van der Burg af dat die noodplekken alleen bedoeld waren voor korte tijd, omdat ze vaak niet aan de basiseisen voldoen.
Het plan was dat het COA de locaties zou overnemen van de gemeenten en zou aanpassen, maar dat blijkt vaak niet mogelijk. De deadline voor de overname werd steeds verschoven. Nu blijkt dat van de 72 noodlocaties die bij gemeenten in beheer waren, er maar 16 geschikt zijn om omgebouwd te worden tot permanente opvanglocatie. Dat is nog geen kwart.
Voor een permanente locatie zijn niet alleen goede slaapplekken nodig, maar ook voorzieningen zoals zorg en onderwijs. Omdat er nog steeds meer asielzoekers zijn dan opvangplekken zien gemeenten zich gedwongen om locaties die niet aan de eisen voldoen open te houden. Die willen ze niet sluiten, omdat de asielzoekers dan nergens anders naartoe kunnen.
Groot gebrek aan privacy
De noodplekken in gemeenten zijn in korte tijd opgezet in locaties als gymzalen en congreshallen. Mensen slapen daar in stapelbedden in grote ruimtes, afgescheiden door bijvoorbeeld een dun wandje of gordijn. Keuken en badkamer moeten vaak gedeeld worden met tientallen anderen. Er een groot gebrek aan privacy.
De kwaliteit van de opvang is op sommige crisisnoodopvanglocaties ver onder de maat, concludeerden de rechter en meerdere inspecties al. Zo was de veiligheid van kinderen in het geding en bestonden er risico's voor de gezondheid. Voor asielzoekers op de noodlocaties duurt deze situatie inmiddels al een jaar, wat voor velen mentaal zwaar is.
In de steek gelaten
"Het stelt ontzettend teleur dat gemeenten en het COA nu in de modder staan en er iets van proberen te maken, maar door de landelijke politiek in de steek worden gelaten", zegt Martijn van der Linden van Vluchtelingenwerk in het NOS Radio 1 Journaal. Door de val van het kabinet worden er geen nieuwe besluiten genomen en is het onduidelijk wat er gebeurt met de spreidingswet, die gemeenten moet verplichten om een aantal asielzoekers op te nemen; lang niet alle gemeenten doen dat.
Volgens Vluchtelingenwerk maak het niet zoveel uit wie de opvang regelt. "Er zijn permanente locaties nodig", benadrukt Van der Linden. Wel verschilt de kwaliteit erg per locatie, ziet Vluchtelingenwerk. "Op sommige locaties, ook gemeentelijke locaties, gaat het best goed. Daar worden activiteiten georganiseerd en bewoners voelen zich gehoord."
