Politie moedeloos na voetbalrellen FC Twente: 'Houden ons hart vast'

Na de zomerstop ging het gisteravond direct mis. Bij de voetbalwedstrijd tussen FC Twente en het Zweedse Hammarby in de voorronde van de Conference League braken rellen uit. Tien mensen werden aangehouden. Hoe kan het dat de rellen nu alweer de kop opsteken? En wat moet er gebeuren om een definitief einde te maken aan het voetbalgeweld?

In mei leek het dieptepunt van het geweld in het voetbal bereikt. AZ-supporters braken een hek door en zochten op de hoofdtribune de confrontatie met aanhangers van tegenstander West Ham United. Een paar dagen daarvoor werd bij FC Groningen de eredivisiewedstrijd tegen Ajax al na de negende minuut stilgelegd nadat er twee keer vuurwerk op het veld was gegooid.

Stadionverboden en gevangenis- en taakstraffen moesten rust in de tent brengen, maar vooralsnog lijkt het voetbalgeweld niet te stoppen. Zo bleek ook weer gisteravond, na de 1-0 overwinning van FC Twente tegen Hammarby. Zowel op de tribune als buiten het stadion gingen supporters met elkaar op de vuist.

'Daar gaan we weer'

"Waar slaat dit nou op?", vraagt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond (NPB), zich af. "Er heerst inmiddels moedeloosheid onder de politiemensen. We houden ons hart vast. Het gevoel dat er nu heerst is: daar gaan we weer. We kunnen weer uit onze dienst worden gehaald en moeten de ME overal achter de hand houden."

Hoewel er al jaren gepleit wordt voor strengere regelgeving, is dat volgens hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer niet nodig. Er worden volgens hem wel degelijk zware straffen opgelegd, soms zelfs gevangenisstraffen en hoge boetes.

Ook het Auditteam Voetbal en Veiligheid geeft aan dat Nederland "heel strenge regels" heeft. "Dat wordt vaak vergeten", zegt Vincent van der Vlies, adviseur van consultancyfirma Berenschot en ondersteuner van het auditteam dat advies geeft over de aanpak van geweld bij voetbal in Nederland.

De regels zijn er dus, waar gaat het dan mis? Bij Europese wedstrijden hebben supporters vaak meer profileringsdrang, zegt Van der Vlies. "Elke wedstrijd kan de laatste zijn. Dat zie je ook terug in de cijfers. Bij Europese wedstrijden is meer vuurwerk en meer geweld."

Bovendien zijn hooligans zich vaak niet bewust van de consequenties van hun daden, zegt internationaal veiligheidsexpert Will van Rhee. Doordat het algemene beeld is dat er geen zware straffen worden gegeven voor voetbalgeweld, durven hooligans meer en zijn ze zich niet bewust van de hoge straffen die ze voor hun daden kunnen krijgen.

Niet alleen bij de bewustwording gaat het mis, ook bij de handhaving van de regels. "Het systeem van straffen met stadionverboden werkt nog niet optimaal. Mensen die stadionverboden hebben, weten toch stadions binnen te komen", zegt Struijs. "Alle maatregelen zijn er, maar het gaat om de goede uitvoering. En de politie kan niet alles."

Dat is dan ook een extra obstakel. De politie is onderbezet. "Sommige supporters gokken gewoon op de onderbezetting bij de politie en denken: we komen er wel mee weg", stelt Struijs.

NOS Stories dook eerder in de wereld van de rellende voetbalsupporters:

Volgens Brouwer en Van Rhee is een deel van de oplossing voor het toenemende geweld dat hooligans met hun neus op de feiten moeten worden gedrukt. Zo moet duidelijker gemaakt worden welke straffen hen boven het hoofd hangen. Om rellende supporters af te schrikken geeft Van der Vlies aan dat het uit de anonimiteit halen van de misdadigers op basis van goede camerabeelden werkt om op termijn de veiligheid in en rond stadions te vergroten.

Ook moet de pakkans voor relschoppers vergroot worden, zegt Van Rhee. "We zijn in Nederland heel goed in het nemen van generieke maatregelen, zoals helemaal geen uitpubliek bij wedstrijden. Maar we moeten naar een persoonsgerichte aanpak toe."

Hij wijst erop dat 98 procent van het publiek bij voetbalwedstrijden zich gedraagt. "Die 2 procent misdadigers - want dat zijn het - moeten opgespoord worden, door rechters opgelegde stadionverboden krijgen en de schade moet op hen verhaald worden." Als dat keer op keer gebeurt, krijgen hooligans volgens Van Rhee het besef: 'in dit stadion moet ik me echt gedragen'.

"Als de pakkans groot is, pas dan passen mensen hun gedrag aan. Ik rijd ook weleens vijf kilometer te hard, maar nooit op de A2, omdat daar trajectcontrole is."