'Franse politie en jongeren verwikkeld in kat-en-muisspel'

Sinds bijna een week zijn verschillende Franse steden het toneel van rellen, plunderingen en vernielingen. Vannacht werden er volgens het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken 157 aanhoudingen verricht. Een stuk minder dan het aantal arrestaties in de nachten ervoor.

Vorige week dinsdag werd de 17-jarige Nahel bij een politiecontrole doodgeschoten door een politieagent. De dood van de jongen leidde tot massale protesten en ongeregeldheden in het hele land. Op het hoogtepunt van de rellen arresteerde de politie in één nacht bijna duizend mensen.

Bevestigd in stereotype

De kern van het probleem zit volgens Luuk Slooter, universitair docent conflictstudies aan de Universiteit Utrecht, in een verstoorde relatie tussen de politie en jongeren uit de voorstedelijke wijken. Slooter deed jarenlang onderzoek naar geweld in Franse voorsteden en woonde daar zelf ook een tijd.

"Beide partijen worden bevestigd in hun stereotype. De politie zegt: 'Zie je wel, die jongeren zijn tuig, steken alles in de fik en slaan de boel kort en klein' en de jongeren zeggen op hun beurt dat de politie discrimineert. Ze zien dat ook bevestigd door de dood van de 17-jarige jongen", zegt Slooter in het NOS Radio 1 Journaal.

Kat-en-muisspel

Volgens Slooter is er in het dagelijks leven sprake van een kat-en-muisspel tussen jongeren en politie. "Ze dagen elkaar uit, jongeren vinden het leuk om de politie uit de tent te lokken, uit te schelden en achtervolgingen aan te wakkeren."

Tegelijkertijd wijzen onderzoeken uit dat de politie etnisch profileert en racistisch gedrag vertoont, stelt Slooter. "Het is een spiraal waar beide partijen in zijn gekomen en waar ze maar moeilijk uit kunnen breken."

Na drie nachten van flinke rellen besloot de Franse regering de politiemacht op te schroeven. Zo'n 45.000 agenten werden dit weekend ingezet om rellen en plunderingen de kop in te drukken.

De agent die Nahel doodschoot zit sinds dinsdag vast op verdenking van doodslag. Hij verklaarde dat hij uit nood had gehandeld, beelden die later opdoken lijken dat tegen te spreken. Te horen is dat de agent naar Nahel roept: "Ik schiet een kogel door je kop."

Volgens de universitair docent voelen de jongeren zich op twee punten gediscrimineerd: op hun afkomst en hun postcode. "Eigenlijk is de term banlieue een te brede benaming; er zijn rijke en arme plekken. In die arme plekken zit de problematiek, daar is armoede, werkloosheid en discriminatie", zegt Slooter.

Volgens hem wordt er wel veel geïnvesteerd in de voorsteden en zie je verbetering, maar is de kern van het probleem maar moeilijk aan te pakken. "Daarom zie je dit elke keer weer opleven. De essentie van het probleem zit 'm in die verstoorde relatie. We denken: als we de problemen in de voorsteden aanpakken is het opgelost, maar het gaat om die relatie."

Burgemeesters voeren actie

Vandaag spreekt president Macron met de voorzitters van het parlement, morgen heeft hij een overleg met zo'n 200 burgemeesters.

Het oproer begon in de voorsteden en breidde zich daarna verder uit. Relschoppers staken gisteren in een deelgemeente van Parijs een auto in brand in de tuin van het huis van de burgemeester. Hij was zelf niet thuis, zijn vrouw en kinderen sloegen op de vlucht waarbij ze werden bekogeld met vuurwerk. De politie verdenkt de relschoppers van poging tot moord.

Naar aanleiding van dat incident hebben de burgemeesters opgeroepen vandaag om 12.00 uur actie te voeren voor hun stadhuis.