Geen negatief zwemadvies voor recreatieplas met hoge concentratie PFAS

De gemeente Alblasserdam zegt dat recreatieplas het Lammetjeswiel gewoon toegankelijk blijft voor mensen, ondanks berichten over een zeer hoog gehalte aan PFAS-stoffen in het water van de plas. Bij metingen in opdracht van het programma Zembla werden in de plas zeer hoge concentraties PFOA en GenX aangetroffen. Een deskundige zei dat hij zulke hoge PFAS-concentraties nog nooit in recreatieplassen had gezien.

In een reactie zegt de gemeente dat de stoffen "niet thuis horen in ons zwemwater", maar zegt burgemeester Boersma ook dat "de situatie in het Lammetjeswiel vandaag niet anders is dan gisteren".

"In ieder geval is duidelijk geworden dat er nog geen normen zijn gesteld voor zwemwater als het gaat om deze stoffen. Er is geen advies voor sluiting van het zwemwater", zegt hij. Hij kreeg vandaag "veel reacties van mensen die zich zorgen maken", maar ziet geen aanleiding om nu maatregelen te nemen.

Provincie gaat over zwemadviezen

De gemeente schuift de zaak door naar de provincie Zuid-Holland, die gaat over de zwemadviezen. De provincie kan een zwemverbod instellen of een negatief zwemadvies afgeven. Maar zo'n advies komt er nu niet. Een woordvoerder zegt dat er formeel alleen een negatief zwemadvies kan worden afgegeven als er te veel E.coli (een bacterie) of blauwalg in het water zit.

"Het RIVM heeft onlangs wel een rapport gepubliceerd met daarin een voorstel voor kritieke PFAS-waarden, maar het is ons niet duidelijk of dit nu de geldende norm is", zegt de woordvoerder. "En of we hier ook rekening mee moeten houden bij het al dan niet toekennen van een zwemverbod. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moet die normen bekrachtigen."

Dat zegt ook het Waterschap Rivierenland, dat verantwoordelijk is voor de waterkwaliteit in de recreatieplas. "Deze voorgestelde waarden zijn nog niet formeel vastgesteld als nieuwe norm."

Een woordvoerder van het RIVM zegt dat het onderzoek over de PFAS-normen zich vooral richtte op ecologische waarden, zoals de visstand, en niet op zwemmen. Er is volgens hem dan ook meer onderzoek nodig is om vast te stellen wanneer PFAS schadelijk is als er gezwommen wordt.

"Maar daarvoor hebben wij een opdracht nodig van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om nieuwe normen te stellen. Dat zou de provincie aan het ministerie kunnen vragen. We kunnen nu niet zeggen: stop met zwemmen in water waar veel PFAS aanwezig is. Want we weten niet wat dat doet."

De woordvoerder wijst erop dat er nog veel onduidelijk is. "Als je zwemt kun je op drie manieren stoffen binnen krijgen: via de huid, inademend of door het inslikken van water. Alleen is nu nog onduidelijk hoeveel oppervlaktewater je zou moeten inslikken en hoe vaak je daarvoor moet zwemmen om te spreken van het binnenkrijgen van een schadelijke hoeveelheid PFAS."

Het RIVM denkt dat nieuwe normen voor veilig zwemwater sowieso een goed idee zijn. "Al is het maar om maatschappelijke onrust te voorkomen."