Vijf jaar cel voor Duitse extremiste die uitgroeide tot linksradicaal boegbeeld
Onder luid applaus van het publiek werd ze vanmorgen de rechtbank in Dresden binnengeleid: Lina E, voor een deel van de linksradicalen in Duitsland een heldin. De rechter ziet dat duidelijk anders, en veroordeelde de 28-jarige extremiste tot ruim vijf jaar cel voor deelname aan een gewelddadige, criminele organisatie die in de strijd tegen neonazi's het recht in eigen hand nam.
Sinds de Duitse in 2020 werd opgepakt en camera's vastlegden hoe ze met handboeien om met een helikopter werd afgezet voor de rechtbank, is de belangstelling voor haar zaak groot. Die wakkert de discussie aan over wat geoorloofd is in de aanpak van rechtsextremisme en roept de vraag op of linksextremisten bezig zijn te radicaliseren.
De Duitse politie en justitie zijn de afgelopen decennia niet succesvol genoeg opgetreden tegen rechtsextremisme, dat klopt, vindt politiek wetenschapper Hajo Funke. "Een deel van dit linksextreme geweld had voorkomen kunnen worden als rechtsextreme uitwassen beter waren aangepakt", denkt hij. Funke voegt nadrukkelijk toe dat hij het geweld niet goedkeurt.
Aanvallen met hamers
Samen met wisselende handlangers vormde Lina E. van 2018 tot haar arrestatie in 2020 een groep die tenminste zes keer met grof geweld mensen aanvielen; neonazi's of mensen van wie ze vermoedden dat ze neonazi waren. Ze gebruikten hamers, uitschuifbare wapenstokken en pepperspray-achtige gassen. Dertien mensen raakten daarbij gewond.
Een van die slachtoffers is lid van een rechtsextremistische criminele organisatie, een ander is eigenaar van een bar die de thuisbasis zou zijn van rechtsextremisten. Die man is ook oprichter van een neonazi-knokploeg. Tegen die groep loopt een ander onderzoek, omdat die als doel zou hebben mensen in de linksextreme hoek te doden.
Behalve Lina E, die als aanvoerder wordt gezien, stonden vandaag nog drie anderen terecht. Volgens de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst handelden zij als 'gewelddadige autonomen'. Ze werkten als groep samen en zouden zich niet gebonden hebben gevoeld aan de regels van de Duitse rechtsstaat en de democratie.
Schattingen over de omvang van links- en rechtsextremisme in Duitsland zijn er niet. Het ministerie van Binnenlandse Zaken houdt wel cijfers bij over politiek gemotiveerde criminaliteit: in de rechterhoek werden het afgelopen jaar ruim drie keer zoveel misdaden geregistreerd als in de linkerhoek, waar dat aantal ook nog eens flink is afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Maar zulke cijfers zeggen niets over de aard en de ernst van de misdaden.
'Aanzienlijk gevaar'
Volgens de Duitse minister Faeser laat het proces tegen Lina E. zien dat linksextremisten die bereid zijn geweld te gebruiken een "aanzienlijk gevaar'" vormen: "Onze veiligheidsdiensten houden het linksextremisme nauwlettend in de gaten en zullen consequent blijven optreden. In een democratische rechtsstaat mag geen plaats zijn voor burgerwachten. Wij bestrijden het rechtsextremisme met waakzame en sterke autoriteiten."
Linkse misdaden zijn meestal demonstraties die uit de hand lopen, maar volgens de binnenlandse veiligheidsdienst is de zaak rond Lina E. een voorbeeld van een nieuwe ontwikkeling. "Binnen de geweldgerichte beweging worden sinds enige tijd clandestiene groepen gevormd die zich afzonderen en met extreme wreedheid en na zorgvuldige planning hun politieke tegenstanders aanvallen", zegt Thomas Haldenwang, de baas van de veiligheidsdienst.
Haldenwang wijst erop dat de linksradicalen hun slachtoffers nu aanvallen in de privésfeer of op hun werk. "Er zijn nauwelijks grenzen aan het geweld, de remmen zijn los en het is een geluk dat er tot nu toe nog geen dode is gevallen."
#FreeLina
Hoewel er binnen de radicaal-linkse beweging wel discussie is over of het doel alle middelen heiligt en zeker niet iedereen het grove geweld goedkeurt, is er dus openlijk steun voor Lina E. In haar thuisstad Leipzig horen de 'Free Lina'-graffitis op muren tot het straatbeeld en ook na het rechterlijke oordeel van vandaag ging op Twitter de hashtag #FreeLina rond. Daarbij waren citaten te lezen als: wie tegen nazi's vecht, kan niet op de staat rekenen.
Ondertussen zetten de Duitse autoriteiten in verschillende steden zich schrap voor aankomende demonstraties en vergeldingsacties. Komende zaterdag is door linksextremisten uitgeroepen tot 'Dag X', protestdag.
Op Indymedia, een linksradicaal platform, staat sinds februari een oproep: om voor elk jaar cel dat Lina E. en andere 'antifascisten' krijgen een miljoen euro aan schade te veroorzaken. Waar precies, is niet duidelijk, maar suggesties worden wel gedaan: aan 'structuren van neonazi's', maar ook staatsinstellingen, 'onderdrukkingsautoriteiten' en bedrijven die met hen samenwerken. En anders: wees zelf creatief.
