Salarisstrijd in hockeywereld: 'Hij 90.000, zij 25.000 euro, klopt geen bal van'

• Jonna ter Veer

  redacteur NOS Sport

Naast de finale om het landskampioenschap is er vandaag nog een belangrijke strijd in het hockey gaande: die voor gelijke salarissen. De NOS sprak de afgelopen weken met ruim tien betrokkenen uit de hockeywereld over de salarisverschillen tussen mannen en vrouwen, waarover grote onvrede bestaat. En over de weg naar de oplossing.

Hoe ongelijk is de verdeling? Daar is lastig achter te komen, niemand wil concrete bedragen noemen. Tophockeystel Thijs van Dam en Pien Sanders, beiden international - al won zij vaker goud - deelden onlangs in het AD dat hij drie keer zoveel verdient als zij.

Maria Verschoor, speelster bij Amsterdam: "Als je als vrouwelijke international 20 tot 25.000 euro per jaar verdient, is dat veel." Bij mannelijke topspelers hoort de olympisch kampioene bedragen "vanaf 60.000 met uitschieters tot 90.000 euro". Het verschil tussen een hypotheek kunnen aanvragen of niet, terwijl je hetzelfde werk doet.

Bij niet-internationals zijn de bedragen lager, maar alsnog scheef. Een clubvoorzitter schat dat een man tot 25.000 verdient, een vrouw tot 10.000. Bijna drie keer minder.

Woedend wordt Verschoor hiervan. "Er klopt geen bal van."

Hypocriet

Tegelijk met collega-international en Den Bosch-keeper Josine Koning uitte ze hierover op Internationale Vrouwendag haar onvrede op Instagram. Ze hadden niets afgestemd, maar voelden hetzelfde: het is hypocriet als we blijven zwijgen. Na afloop volgden steunbetuigingen. "Heel veel tophockeysters repostten ons verhaal."

"Ik vind het spannend om me hierover publiekelijk uit te spreken", zegt Koning. "Je keert je toch ook tegen je eigen werkgever, de club. Maar in het hockey is twee derde vrouw. Ik wil dat het voor de generatie na mij verandert."

Wanneer bij Koning de frustratie over de salarisverschillen voor het eerst voelbaar was?

"Toen ik terugkwam van Tokio met een gouden medaille, zag ik de keeper van Den Bosch Heren 1. Hij was 21 en net nieuw. Over hem ging het verhaal dat hij net zoveel verdiende als ik. Terwijl ik al zes keer landskampioen was geworden. Op mijn 21ste kreeg ik bij Den Bosch naar mijn beleving een vrijwilligersbijdrage."

Verschoor: "Ik heb mijn hele carrière gehoord: jullie vrouwen kunnen pas meer verdienen als er meer geld binnenkomt. Maar het gaat er niet om dat er meer budget komt, het gaat erom dat het gelijk wordt verdeeld."

Gebaseerd op gevoel

Hoe komen de salarissen zo scheef? "Je ziet dat de salarissen van de mannen bij het professionaliseren van de hockeysport eerst zijn gegroeid en die van de vrouwen minder, dus zijn die verschillen er", zegt Erik Gerritsen, algemeen directeur van de hockeybond.

Maar hoe komt dat dan? Waarom verdienen mannen meer? Aan wie we die vraag ook stelden, het antwoord had één ding gemeen: het is 'gebaseerd op gevoel'.

Mannen zouden bij de club vollere tribunes trekken. Dat is lastig te checken, want er is geen clubkaartverkoop, dus harde cijfers ontbreken. Dat mannenhockey aantrekkelijker zou zijn om naar te kijken, is eveneens moeilijk te staven. Viaplay, dat dit seizoen de hoofdklassewedstrijden uitzendt, wil geen kijkcijfers delen.

De hogere baromzet bij de mannen? "Logisch. Hoe later je speelt, hoe meer bier er gedronken wordt", zegt Pinoké-voorzitter Astrid Ventevogel. De aanvangstijd van wedstrijden op zondag in de vrouwenhoofdklasse is 12.45 uur, de mannen beginnen om 14.45 uur.

Populariteit dan? Die is lastig genderspecifiek meetbaar en hangt vaak samen met de populariteit van een persoon. "Wij moeten na elke wedstrijd handtekeningen uitdelen", zeggen Verschoor en Koning.

"Dat mannen meer marktwaarde hebben, is een onderbuikgevoel. Marktwaarde meten we in het hockey niet", zegt Diederik Chevalier, scheidend voorzitter van Rotterdam en de nieuwe voorzitter van de HHcv, de vereniging voor hoofdklasseclubs.

Krijgen vrouwen dan op basis van dat onderbuikgevoel minder betaald dan mannen? "Nou ja, het feit dat sponsors ervoor kiezen dat te doen."

Die sponsors stellen soms eisen aan hoe een club hun investering besteedt. Sommige bedrijven sponsoren specifiek het mannenteam, dus willen dat hun geld daar ook belandt. Zogenoemde 'geoormerkte sponsoring'.

Zelfde cv, zelfde salaris

Toen Pinoké-voorzitter Ventevogel onderzoek liet doen naar alle geldstromen binnen haar club, bleek dat geoormerkte geld de voornaamste oorzaak voor het verschil aan inkomsten tussen de mannen en de vrouwen.

Ventevogel, die bedrijfskundige is, wil binnen twee jaar 'gelijke beloningen voor gelijke cv's'. "Het eerste wat ik tegen de club zei als voorzitter: we moeten ons kapot schamen! Het begint ermee dat je als club de problemen erkent, inzichtelijk maakt en oplost."

"Salaris komt dankzij drie geldstromen: uit de club, van sponsors die het niet uitmaakt hoe het geld verdeeld wordt en van sponsors die daar wel eisen aan stellen." De geoormerkte sponsoring, dus. Bij Pinoké de oorzaak én mogelijke oplossing van de scheefgroei.

Ventevogel: "Als het sponsorgeld voor Dames 1 verdubbelt, zijn de bedragen nog niet gelijk, maar wel toereikend voor ons om gelijkwaardig te belonen."

Ook ABN Amro, hoofdsponsor van zes teams in de hoofdklasse dames en heren, zet zich in voor gelijkwaardige beloning. De bank eist dat clubs vanaf 2025 de begroting van het tophockey fiftyfifty verdelen over de mannen en de vrouwen. Anders geen nieuw sponsorcontract.

"Josine (Koning) en Maria (Verschoor) hebben echt wat teweeggebracht", zegt Chevalier.

Wat wil hij als HHcv voor tophockeyers doen? "Wij gaan deze ongelijkheid aanpakken. Het is breder dan salaris alleen, het gaat ook om gelijkheid in aanvangstijden, media-aandacht en sponsoring. Het zou heel mooi zijn als we dit kunnen vastleggen in een licentiemodel. Maar daar moeten we alle hoofdklasseclubs in meekrijgen."

Gelijkwaardigheid op alle vlakken

De KNHB zegt zich deze zomer te gaan buigen over de verdeling van zondagse speeltijden in de hoofdklasse, samen met HHcv en mediapartijen Viaplay en NOS. "We vinden dat de speeltijden gelijk verdeeld moeten worden. Dat kan leiden tot meer gelijkheid in aandacht en marketingwaarde van vrouwen en mannen", aldus de bond.

Mooi, zeggen Koning en Verschoor. "Het gaat inderdaad niet alleen over geld. Het gaat om gelijkwaardigheid op alle vlakken. Zoals speeltijd, maar ook een fysio voor beide teams en dat je allebei op het hoofdveld traint."

Pinoké-voorzitter Ventevogel is het daarmee eens. "Ik heb zoveel onzinargumenten gehoord om dingen niet te hoeven veranderen. Je kan jezelf als club ervan overtuigen dat mannen meer geld opbrengen. Als je dat maar vaak genoeg herhaalt, wordt het ook waar. Maar de beweging voor gelijkwaardigheid is niet meer te stoppen."

Wil je reageren op dit verhaal? Of heb je tips en inzichten die ons kunnen helpen met vervolgverhalen over dit onderwerp? Stuur dan een berichtje naar jonna.ter.veer@nos.nl