Familie slachtoffer ontgroening blij dat proces klaar is, maar houdt vragen

Werkstraffen van een paar honderd uur voor het gruwelijke ontgroeningsritueel dat de Belgische student Sanda Dia fataal werd. De advocaten van de verdachten vinden het "een rechtvaardig arrest", de nabestaanden denken daar anders over, maar iedereen is blij dat de zaak na vijf jaar voorbij is.

De 20-jarige Dia moest eind 2018 twee dagen lang de meest mensonterende en fysiek uitputtende kwellingen ondergaan om lid te kunnen worden van het Leuvense elitedispuut Reuzegom. Hij overleed uiteindelijk doordat hij in een put met ijskoud water moest zitten en door het drinken van grote hoeveelheden zeer zoute vissaus, wat een vergiftiging veroorzaakte. De achttien verdachten kregen er vandaag werkstraffen van 200 tot 300 uur voor.

Een reconstructie van de fatale ontgroening in 2018:

De advocaten van de verdachten noemen het een rechtvaardige uitspraak, gebaseerd op feiten. "De rechter heeft geoordeeld dat het een tragisch ongeval was waar geen kwade opzet mee gemoeid was", zei advocaat Joris van Cauter na afloop.

De familie van Sanda Dia heeft meer moeite met de uitkomst van het lange proces. "Het zal nooit genoeg zijn", zei Sven Mary, de advocaat van de nabestaanden na de uitspraak van het Hof van Beroep in Antwerpen. "Maar er is recht gesproken."

Het zit de nabestaanden vooral dwars dat niet op alle vragen een antwoord gekomen is. "Het is moeilijk dat niemand schuldig is aan het toedienen van de gifstof, de vissaus. Dat is een van de vragen waar we altijd op gehamerd hebben: wie heeft wat gedaan?"

De familie is intussen blij dat het proces voorbij is. Maar het verzacht de pijn niet, benadrukt advocaat Mary. "Uiteraard niet. Je kind is weg, je broer, je stiefzoon. Het blijft een en al emotie om iets wat nooit had moeten gebeuren."

Gepensioneerd hoogleraar Criminologie en Strafrecht Cyrille Fijnaut heeft de zaak de afgelopen jaren gevolgd in de media. Onvrede over veroordelingen of vrijspraken is van alle tijden, benadrukt hij. "Dat is niet specifiek voor België. En daarom zijn er ook altijd beroepsmogelijkheden."

Het ziet er niet naar uit dat de verdachten in hoger beroep gaan en ook de advocaat van Dia's familie zal dat waarschijnlijk niet doen. "Ik weet niet of ik hen daarmee een dienst bewijs", zei Mary daarover. "Het duurt nu al bijna vijf jaar."

Geblurd

Er was voorafgaand aan deze uitspraak ook het nodige te doen over de anonimiteit van de verdachten die geblurd op foto's staan en in de media met hun bijnamen werden aangesproken, van 'Schachtentemmer', 'Zaadje', 'Janker', 'Kletsmajoor' tot 'Strontvlieg'. Sommigen, onder wie advocaat Mary, vinden die anonimiteit onterecht. "De maatschappij heeft er baat bij dat ze deze jonge economen, handelsingenieurs en dokters kan herkennen", zei hij bij een eerdere zitting.

In België worden namen van verdachten net als in Nederland meestal afgekort en de gezichten onherkenbaar gemaakt, tenzij het om zaken gaat die voor de samenleving heel ingrijpend zijn. De vraag is welke waarden een maatschappij wil hanteren, stelt Fijnaut. "Aan de ene kant heb je het belang van de verdachte, die vaak als de dood is voor het stigma van een veroordeling. Dat kan je je leven lang achtervolgen. Er zijn zelfs mensen die om die reden naar een ander land verhuizen."

Maar bij zeer ernstige delicten is het wel een punt van discussie, constateert de oud-hoogleraar. "Hoe ver ga je daarin? In een ouderwetse gesloten samenleving wist iedereen het als iemand iets had gedaan, dat was common knowledge. Maar in onze huidige anonieme samenleving geldt dat niet meer. Waarom zou een samenleving bij een verdachte die voor zeer ernstige feiten is veroordeeld niet mogen weten wie dat is? Je wilt de maatschappij ook beschermen."