Doorverkoop concertkaartjes jaagt koper op kosten

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Het driedaagse muziekevenement Paaspop trapt vandaag het festivalseizoen af en daarmee wordt een oude discussie van stal gehaald: die over de ondoorzichtigheid van de ticketprijzen, en de hoge kosten van de verkoop en doorverkoop van tickets. Al jaren wordt geprobeerd hier iets aan te doen, maar veel lijkt er niet te veranderen. De festivalkaartjes zijn duurder dan ooit.

Een veelgehoorde klacht is dat kaartjesverkoper Ticketmaster te machtig is. In Nederland alleen al verkoopt het bedrijf jaarlijks meer dan vijf miljoen tickets. Is de kaartjesverkoper inderdaad te machtig geworden?

15 miljard euro

In 2010 is Ticketmaster samengegaan met LiveNation, waardoor de kaartverkoop en de organisatie van evenementen onder één bedrijf vallen. "Consumenten en artiesten kunnen hierdoor moeilijk meer om ze heen", zegt muziekjournalist Atze de Vrieze. Vorig jaar boekte moederbedrijf LiveNation wereldwijd een omzet van 15 miljard euro.

Vooral in de VS, maar ook elders, leidt dit tot frustratie onder artiesten. "Ik ben net als jullie ziek van het servicekosten-debacle van Ticketmaster", beklaagde The Cure-voorman Robert Smith zich onlangs in een in hoofdletters geschreven tweet.

Om zijn concerten de komende tournee in Amerika betaalbaar te houden, zette de band de ticketprijs op 20 dollar. De servicekosten bleken daarop soms hoger uit te vallen dan de prijs van een kaartje. Uiteindelijk werd Ticketmaster teruggefloten omdat het de hoge servicekosten niet kon verantwoorden, en kwam het tot een compensatieregeling.

Dat artiesten boos zijn op Ticketmaster is overigens niet nieuw. In 1994 spande Pearl Jam al een rechtszaak aan tegen Ticketmaster vanwege de hoge servicekosten, een zaak die de band uiteindelijk verloor. Uit protest trad de Amerikaanse rockband daarna een tijd niet op in zalen en stadions die gelieerd waren aan Ticketmaster, maar dat bleek niet te werken: vrijwel alle grote locaties werken samen met Ticketmaster en de tour viel in het water.

Wat betreft boze artiesten valt het volgens journalist De Vrieze in Nederland nog wel mee. "Maar dat komt ook doordat de grootste problemen ontstaan bij de grootste tours, en die zijn in Amerika van een ander kaliber."

Ticketmaster laat in een reactie weten dat de servicekosten voor tickets door de organisator van het evenement wordt bepaald. Ticketmaster zelf ontvangt slechts een deel van de servicekosten om de bedrijfskosten te dekken, zegt het bedrijf.

Tweemaal servicekosten

In Nederland is Ticketmaster een grote speler, maar het bedrijf heeft ook concurrentie van onder meer Eventim (Duits) en Paylogic (Nederlands). Een aantal poppodia regelt de kaartverkoop zelf.

Hier gaat de discussie vooral over de doorverkoop. Ticketmaster heeft bepaald dat kaartjes via de eigen website moeten worden doorverkocht, waarbij het bedrijf tweemaal servicekosten rekent.

Dit oogstte veel kritiek van festivalgangers, vooral bij de verkoop van Lowlands-tickets. Ticketmaster kan het zich daar permitteren, omdat Ticketmaster en Lowlands-organisator Mojo beide dochterbedrijven van LiveNation zijn.

Het platform verdedigt zijn beleid met het argument dat bezoekers er dan zeker van zijn dat een ticket geverifieerd is, en ze dus gegarandeerd toegang hebben.

De brancheorganisaties van evenementen (VVEM) en poppodia (VNPF) hebben eerder laten weten dat het doorverkopen van tickets met gegarandeerde toegang een veilige oplossing biedt en in het belang van kopers is.

"Ticketmaster zegt dat dit in het voordeel van de consument is, omdat het een veilige manier is en je niet opgelicht kan worden", zegt De Vrieze. "Maar dat doorverkopen zouden andere partijen natuurlijk ook kunnen doen. Hiermee zet het vooral concurrenten als Viagogo, Marktplaats en Ticketswap buitenspel."

Ticketswap is daar boos over, blijkt ook uit onderstaande Lowlands-pagina. De Vrieze denkt dat hiermee wordt ingespeeld op de flexibiliteit die consumenten inmiddels verlangen bij kaartjesverkoop. "We zijn het gewend een jaar van tevoren een kaartje te kopen, terwijl we nog niet eens weten of we kunnen. Nu wordt hoe en wanneer we dat kaartje (ver)kopen ingeperkt."

Ticketmaster rekent voor doorverkooptickets 12 procent servicekosten aan de nieuwe koper. Deze vergoeding is vergelijkbaar met andere bekende doorverkoopplatforms in Nederland. Ticketswap heeft een vergelijkbaar doorverkooppercentage als Ticketmaster, maar brengt koper en verkoper beide 5 procent in rekening. Daarnaast worden er door Ticketswap transactiekosten gerekend bij een aantal betaalmethodes, zegt het bedrijf op hun site.

Ticketmaster rekent de servicekosten alleen aan de koper. Het bedrijf laat in een reactie weten dat dit de enige inkomstenbron is die ze hebben bij het faciliteren van het doorverkopen van tickets. Verkopers worden door Ticketmaster geen kosten in rekening gebracht.

Volgens mededingingsadvocaat Annemieke van der Beek is het mogelijk dat Ticketmaster een machtspositie heeft verworven, maar is dat op zich niet verboden. "Het brengt wel een speciale verantwoordelijkheid met zich mee. Bedrijven met zo'n machtspositie mogen bepaalde dingen niet, die kleinere ondernemingen wél mogen."

Juist met doorverkopen gaat het in haar ogen op twee punten mis: allereerst bij het tweemaal rekenen van servicekosten. "Dit kunnen onevenredig hoge administratiekosten zijn, en dat kan mogelijk worden gezien als misbruik van de machtspositie."

Daarnaast bevoordeelt Ticketmaster zichzelf, doordat klanten alleen via zijn website kaarten kunnen doorverkopen. "Dit is een voorbeeld van iets wat een machtig bedrijf in principe niet mag doen, want dit kan misbruik van je machtspositie betekenen."

Onderzoek naar machtsmisbruik

The New York Times meldde eerder dat het Amerikaanse ministerie van Justitie onderzoek doet naar mogelijk machtsmisbruik van moederbedrijf LiveNation. Of dat in Nederland ook gebeurt, is onduidelijk.

Sinds de discussie rond Lowlands houdt toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) Ticketmaster wel in de gaten. Of er een onderzoek loopt mag de ACM niet zeggen.

De politiek praat al veel langer over het verdienen aan doorverkopen. Staatssecretaris Uslu (Cultuur) kondigde gisteren aan dat ze in het najaar met maatregelen komt. Ze spreekt van een "hardnekkig probleem". De Tweede Kamer had haar op initiatief van SP-Kamerlid Kwint gevraagd om in Nederland paal en perk te stellen aan de hoge kosten van het doorverkopen.

Het liefst had ze samen met andere Europese landen een plan gemaakt tegen het doorverkopen tegen woekerprijzen, maar dat gaat niet lukken. Het probleem staat niet hoog op de agenda van de Europese Unie, constateert Uslu. Wellicht dat naar België wordt gekeken ter inspiratie: daar mag je geen winst maken op doorverkoop. In Nederland is dit (nog) niet begrensd.