Asielzoeker wil meer werken en stapt naar de rechter

• Ellen Kamphorst

  redacteur Binnenland

Asielzoekers moeten het recht krijgen om meer dan 24 weken per jaar te werken. Dat is de inzet van een bodemprocedure die vandaag dient voor de rechtbank in Arnhem.

De 24-weken-eis staat in de Wet Arbeid Vreemdelingen en is bedacht met als doel dat asielzoekers nooit recht op een werkloosheidsuitkering krijgen. Volgens de regering zou er een ingewikkelde situatie ontstaan als een asielaanvraag wordt afgewezen en de asielzoeker dan nog wel recht op een WW-uitkering heeft.

De procedure is aangespannen door asielzoeker Elvis, die niet met zijn achternaam in dit artikel wil, en Maarten van Panhuis. Hij helpt als werkgever asielzoekers en statushouders aan werk. Van Panhuis gaat aanvoeren dat in de Werkloosheidswet staat dat iemand die niet in Nederland woont, sowieso geen recht heeft op een WW-uitkering. De regering hoeft dus niet bang te zijn dat asielzoekers er aanspraak op maken, zegt hij.

Elvis en Van Panhuis hopen dat een positieve uitspraak een precedent schept voor alle werkende asielzoekers.

Al langer discussie over de 24-weken-eis

In 2020 stelde de Adviesraad Migratie, een onafhankelijk orgaan, voor om de wet te wijzigen. De 24-weken-eis is volgens de raad in strijd met de opvangrichtlijn die in Europees verband is vastgesteld.

Een jaar later onderzocht de landsadvocaat in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken of de 24-weken-eis inderdaad in strijd is met Europese wetgeving. De conclusie was dat geen enkele rechter zich heeft uitgesproken, maar ingeschat werd dat het Hof van Justitie van de EU zich desgevraagd kritisch zou opstellen, omdat de toegang tot de arbeidsmarkt een belangrijk recht is.

Met deze adviezen in de hand onderzoekt het ministerie momenteel, nogmaals, de belemmeringen van asielzoekers op de arbeidsmarkt. Het hoopt dit voorjaar met een advies te komen, maar wil daar nu niet op vooruitlopen.

Van Panhuis kan niet langer wachten. "In 2020 en in 2021 concludeerden juristen dat de eis in strijd is met Europese wetgeving, het is ondertussen 2023 en asielzoekers die willen werken zitten nog altijd het grootste deel van het jaar duimen te draaien."

'Ik voel me minder mens'

In 2020 vlucht de 25-jarige Elvis met zijn partner uit Nigeria. Sinds 2021 woont hij in een asielzoekerscentrum in Harderwijk. Kort daarna vindt hij werk bij een slachterij in de buurt.

In 2021 en in 2022 werkt hij het maximum van 24 weken, maar hij wil meer werken. "Als ik werk krijg ik energie, het is fijn om onder de mensen te zijn." Elvis stelt dat het werk goed is voor zijn integratie. Een deel van zijn verdiende geld moest hij afdragen, voor kost- en inwoning in het asielzoekerscentrum. "Het voelde nuttig om zo wat bij te dragen aan Nederland."

Elvis hoopt dat de rechter snel een uitspraak doet, niet alleen voor hem, maar ook voor de andere asielzoekers. "Werken is goed voor je, je komt onder de mensen en leert de taal, dat is heel fijn en belangrijk." Nu hij niet werkt zegt hij zich nutteloos te voelen: "Ik voel me minder mens."