Al ruim 400 uur beeld van Girmay en dan moet de spumante in Sanremo nog ontkurkt worden

• Stefan van der Weijde

Toeval bracht de twee samen in de Rwandese hoofdstad Kigali: een documentairemaker uit België en een zeventienjarig wielertalent uit Eritrea. Het was het voorjaar van 2018 en ze waren beiden op zoek naar een koffietent. Ze raakten aan de praat en Lieven Corthouts wist gelijk: deze jongen, Biniam Girmay, is geen gewone. "Ik ben hem direct gaan filmen."

Vijf jaar later heeft Corthouts al zo'n 400 uur aan beeldmateriaal van 'Bini', die vorig jaar de wielerwereld verraste met onder meer een zege in Gent-Wevelgem.

Binnenkort duikt Corthouts de studio in om al die uren om te zetten in een film. Maar wat hij nog niet kan voorspellen, is wat er de komende weken gaat gebeuren. Zo snel als het vorig jaar ging met Girmay - hij werd de eerste Afrikaanse winnaar van een voorjaarsklassieker - zo snel kan het ook vanaf zaterdag gaan in de allergrootste wedstrijden, te beginnen met Milaan-Sanremo.

Van één opname weet Corthouts nu al zeker dat die een plekje krijgt in zijn film. Hoe Girmay in 2018 op een hotelkamer in Rwanda naar oude beelden van de Tour de France zit te kijken. Wegdromend dat hij ooit onderdeel zal uitmaken van dat peloton.

En amper vijf jaar later gaat die droom uitkomen. In juli rijdt Girmay met zijn ploeg Intermarché-Circus-Wanty zijn eerste Ronde van Frankrijk.

Het had volgens Corthouts overigens nóg sneller kunnen gaan. Met wat hij, geboren Vlaming en dus liefhebber, zag tijdens de Afrikaanse kampioenschappen voor junioren in 2018 in Kigali hadden de ploegen meteen voor Girmay in de rij kunnen, of misschien wel moeten staan.

Ongekend

"Bini won eerst de tijdrit en een paar dagen later demarreert hij in de wegrace. Hij pakt vier minuten en vervolgens hoort hij dat een landgenoot achter hem aan demarreert. En hij besluit te wachten op hem. De twee komen bij elkaar en met zijn tweeën rijden ze gezamenlijk naar de finish. Ongekend."

Het typeert niet alleen het talent en het sociale karakter van Girmay, maar tegelijk ook de overmacht van Eritrea als het aankomt op wielrennen in Afrika. Het hele podium wordt dat jaar bezet door Eritreeërs.

Toch is er niet direct interesse vanuit Europa. En dat blijft zo, ook als Girmay in 2018 en 2019 opvallende resultaten boekt in profwedstrijden. "Elke Belg, Italiaan of Nederlander die op die leeftijd zo goed presteert, heeft direct een ploeg. Maar 'Bini' kreeg voor 2020 alleen een aanbieding van het kleine Franse Delko."

"Hoe dat komt? Veel mensen hebben geen enkel beeld bij Eritrea, misschien vertrouwen ze het niet. Het is ook een land dat zichzelf niet bepaald openstelt voor de rest van de wereld. Het is moeilijk om er binnen te geraken, je krijgt niet zomaar een visum. Ze houden niet zo van buitenstaanders."

Corthouts wil er liever niet te diep op ingaan. Uitweiden over het regime dat er aan de macht is, daar heeft hij ook geen belang bij. "Een visum is voor mij geen probleem meer. Ik kom er al vrij lang nu en ze weten dat ik een film maak over Biniam."

De twee zijn inmiddels goede vrienden. Corthouts zocht Girmay ook op in 2020 in Frankrijk, net na zijn overgang naar Europa. "Ze hadden hem een huisje gegeven in een dorp in de Provence. Het was er fantastisch, maar niet voor een jongen van negentien die zijn familie en vrienden mist."

Corthouts merkt het ook bij andere jonge Eritreeërs en Ethiopiërs die na Girmay de oversteek maakten. Ook zij worden in Europa minder goed opgevangen dan bijvoorbeeld voetballers die uit Afrika komen.

Hij logeerde een tijdje bij de renner in Zuid-Frankrijk. Steunde hem. Ging ook met hem mee naar wedstrijden, Vaak dronken ze nog even snel een bakje koffie vlak voor de start van een wedstrijd. Rustig op een terrasje. "Toen kon dat nog. Inmiddels is het wat lastiger geworden. De aandacht voor hem is immens."

Het wielrennen wordt er in Eritrea met de paplepel ingegoten. "Het is de populairste sport zelfs, dat stamt al uit de tijd dat de Italianen er zaten. Zij hebben de sport naar het land gebracht."

Voor wedstrijden als Milaan-Sanremo zit het hele land voor de buis of in de bioscoop. En er worden elke zondag veel wedstrijden gehouden in de hoofdstad Asmara. "Daar komen duizenden mensen naar kijken", weet Corthouts. "Sinds vorig jaar zijn die nog populairder geworden. Rijen dik staan ze langs de kant."

Girmay is op zijn twaalfde begonnen met die wedstrijden, op een oude mountainbike met koersbandjes eronder. Aangemoedigd door zijn oude broer en vooral zijn vader, die zijn beroep als timmerman combineert met een onbegrensde passie voor de wielersport.

Keek hij tien jaar geleden nog op tegen pioniers als Daniel Teklehaimanot (die als eerste Afrikaan ooit de bolletjestrui droeg in de Tour) en Merhawi Kudus (een klassementsrenner die al aan negen grote ronden meedeed), nu kan Girmay zelf niet meer anoniem over straat.

Er is altijd wel een kind dat om een selfie of een handtekening vraagt. "Het is te vergelijken met Wout of Mathieu hier in België, zo groot is hij daar nu. Maar pas op: als Bini hier is, kan hij ook al niet meer over straat zonder herkend te worden."

Corthouts schetst de tegenstrijdigheid in het land. Hoe gesloten Eritrea is voor de rest van de wereld, hoe sociaal de mensen juist zijn die er wonen. Veel socialer dan in Europa.

"Biniam heeft daar altijd wel vrienden of familie op bezoek. Dat is daar heel gewoon. De hele avond op een mobiel staren, zoals we hier in Europa een beetje gewoon zijn inmiddels, dat zit daar helemaal niet in de cultuur. Al is het internet er misschien ook niet goed genoeg voor. Maar ze gaan daar liever koffie drinken, naar een café, en dan praten ze gewoon met elkaar."

Het is ook normaal dat Corthouts, tijdens zijn bezoekjes aan Eritrea, bij Girmay en zijn jonge gezinnetje verblijft. "Hij heeft een klein huis in Asmara, in de hoofdstad. Met zijn vrouw Saliem en zijn dochtertje Leila."

Bijkomend voordeel als Girmay thuis in Eritrea is: de bergen. "Hij hoeft eigenlijk nooit op trainingskamp, want hij zit al op 2.400 meter hoogte. De wegen gaan er óf omhoog óf omlaag."

Alleen als hij zijn sprint eens wil oefenen, moet Girmay zoeken naar een nieuw geasfalteerde weg. "Daar is er eigenlijk maar één van. Hij rijdt op tubeless banden, anders zou hij om de haverklap een lekke band krijgen."

Sprinttraining is geen overbodige luxe, met de wedstrijden die eraan komen. Te beginnen met Milaan-Sanremo, een wedstrijd waarvan Girmay weet dat hij 'm aankan. Vorig jaar werd hij al twaalfde.

Een wedstrijd ook waarvan hij droomt. "Het is zijn grote doel dit jaar. Een koers ook die beroemd is in Eritrea, omdat het een Italiaanse wedstrijd is."

Na zaterdag volgt zijn eerste deelname aan de Ronde van Vlaanderen en ook zijn debuut in Parijs-Roubaix. "Mensen zeggen nu al dat hij daar mee gaat doen om de zege, maar pas op: het is zijn eerste keer. Hij moet het eerst allemaal nog meemaken. Al is het wel zo dat als hij ergens aan meedoet, hij gelijk wil winnen. En hij kan ook slecht tegen zijn verlies. Vaak is het het beste als je hem het eerste half uur na de wedstrijd even met rust laat."

Bij winst zal Girmay weer worden geconfronteerd met een Italiaanse fles spumante. Eenzelfde als waarmee het na zijn ritzege in de Giro misging. De kurk spoot in zijn oog en hij had er flink last van.

"Hij is drie uur blind geweest. Nu heeft hij er geen last meer van. Enkel als hij een afdaling rijdt, dan merkt hij dat zijn oog eerder traant dan voorheen. Dus dan draagt hij een bril. Wat hij zal doen als hij wint? We grapten al dat hij dan een motorhelm op gaat zetten. Als dat mag van de sponsors."

Bekijk hieronder hoe Girmay afgelopen jaar Gent-Wevelgem won: