Woede, ruzie en chaos in het Franse parlement over pensioenhervormingen
Voor de zevende keer in twee maanden voeren Fransen vandaag in het hele land actie tegen de pensioenhervormingen. De afgelopen keren gingen steeds vele honderdduizenden mensen de straat op.
Maar wie denkt dat het er alleen op straat hard aan toe gaat, heeft het mis. Het plan om de pensioenleeftijd te verhogen van 62 naar 64 jaar heeft geleid tot een spreekwoordelijk slagveld in het parlement.
De Franse minister van Arbeid Olivier Dussopt was het gisteren helemaal beu. In de Senaat had de oppositie meer dan 2000 amendementen ingediend bij het wetsvoorstel over de pensioenen. Die moeten allemaal één voor één worden behandeld. En over al die amendementen moet ook één voor één worden gestemd.
Omstreden grondwetsartikel
In de Tweede Kamer, de Assemblée, waren eerder al 20.000 amendementen ingediend, wat tot enorme vertragingen leidde. De linkse oppositie maakte er geen geheim van vooral veel amendementen in te dienen om obstructie te plegen.
De tijd dringt, dacht minister Dussopt. Dus trok hij gisteren in de Senaat een omstreden grondwetsartikel uit de kast, nummer 44.3. Daarmee wordt de Eerste Kamer gedwongen in één keer over de hele wet of grote delen van de wet te stemmen. De duizenden amendementen van de oppositie mogen genegeerd worden.
"De democratie wordt opzijgeschoven, het parlementaire werk wordt geminacht", was het boze commentaar van de linkse politica Clémentine Autain.
Het was de laatste van een hele serie harde botsingen in het parlement over de pensioenplannen.
De behandeling begon vorige maand in de Assemblée, maar daar heeft niemand een meerderheid: de regeringspartij niet en ook de afzonderlijke oppositiepartijen niet. De debatten mondden uit in geschreeuw, geruzie, schorsingen, moties van wantrouwen en felle verwijten over en weer. Een parlementariër noemde een minister in de vergaderzaal zelfs een 'moordenaar'.
"Het was chaos en complete verwarring", constateerde de krant Le Monde. Het was zelfs zó'n pandemonium dat de Tweede Kamer niet eens de hele wet kon behandelen. De regering had de vergadertijd beperkt en de oppositie kwam met de lawine aan amendementen. Over het meest omstreden wetsartikel, over de verhoging van 62 naar 64 jaar, heeft de Kamer niet eens kunnen stemmen. Wel deed de regering concessies: Fransen die vroeg zijn gaan werken, als tiener, mogen tóch eerder met pensioen.
Zoeken naar compromis
Vervolgens ging het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer. Afgelopen week werd daar al vóór het wetsartikel gestemd over de nieuwe pensioenleeftijd van 64 jaar. Ook is besloten de positie van vrouwen enigszins te verbeteren: door onderbroken carrières vanwege zwangerschappen zouden zij anders benadeeld worden. De debatten in de Eerste Kamer gaan dit weekend verder. De rechtse oppositie heeft een meerderheid en neigt ernaar in grote lijnen vóór de hervormingen te stemmen.
Omdat de versie waarover vorige maand is gestemd in de Tweede Kamer anders is dan de versie waarover de Eerste Kamer nu stemt (mede door de amendementen), moeten de twee kamers op zoek naar een compromis. Dat gebeurt volgende week woensdag in een gemengde commissie van Senaat en Assemblée, achter gesloten deuren.
Als de commissie het eens wordt over een definitieve tekst, wordt daar donderdag plenair over gestemd. Dat wordt volgens deskundigen nog spannend. Macron heeft in de Assemblée geen meerderheid en rekent op de steun van de gematigd rechtse oppositie. Maar daar heerst verdeeldheid.
En zelfs in Macrons eigen regeringsfractie zijn er twijfels over de wet. Zijn partijgenoten werden deze week onder druk gezet: als ze niet vóór de plannen stemmen worden ze linea recta uit de fractie gezet, meldden Franse media.
Als de gemengde commissie het níet eens wordt, moet de parlementaire behandeling helemaal opnieuw beginnen.
Grote verdeeldheid
Maar daar zit een laatste adder onder het gras. De debatten moeten namelijk al over twee weken, op 26 maart, zijn afgerond, heeft de regering bepaald. Als Senaat en Assemblée er dan niet uit zijn, mag president Macron de pensioenwet gewoon invoeren zonder goedkeuring van het parlement.
Dat wil de regering het liefst voorkomen, uit angst voor gezichtsverlies. In de politiek is er grote verdeeldheid. De bonden organiseren al weken stakingen, en de meeste Fransen zijn tegen de verhoging van de pensioenleeftijd. Macron zou - volgens critici en partijgenoten - een democratische deuk oplopen als hij in zó'n klimaat deze belangrijke maatregel zou doorvoeren zonder steun van de Franse volksvertegenwoordiging.
