Presidentsverkiezingen in Nigeria: jeugd verlangt naar een reset

• Elles van Gelder

  correspondent Afrika

Het dichtstbevolkte land van Afrika kiest vandaag een nieuwe president. Het is de onzekerste en spannendste democratische stembusgang in de geschiedenis van Nigeria. Vooral omdat jongeren niet langer willen toekijken hoe oude corrupte politici het land regeren.

Iedere dag staan er lange rijen voor de banken in Nigeria. Nigerianen proberen contant geld te bemachtigen, want daarvan is er niet genoeg. Het leek de centrale bank van Nigeria vorig jaar een goed idee om bankbiljetten met een geringe waarde (tot 2,04 euro) te vervangen door nieuwe. Maar dat ging heel erg mis. Er is zo weinig in omloop dat mensen geen geld meer hebben om de bus naar huis te nemen of om naar de markt te gaan.

Het zet deze verkiezingen verder op scherp in een land dat al geteisterd wordt door een grote variëteit aan problemen: onveiligheid door criminelen en jihadisten, een groot tekort aan elektriciteit, torenhoge werkloosheid, conflicten tussen veehouders en akkerbouwers, een oplevende onafhankelijkheidsbeweging en endemische corruptie.

Meer en meer problemen

Problemen die er al heel lang zijn, maar blijven toenemen. Want hoewel de vertrekkende president Buhari van de All Progressives Congress-partij de aanpak van corruptie en onveiligheid beloofde, werd het onder zijn twee termijnen alleen maar erger. Buhari is nu geen kandidaat.

Voor zijn partij staat Bola Tinubu (70), voormalige gouverneur van Lagos, op het stembiljet. Andere kanshebber is Atiku Abubakar (76), voormalig vicepresident, die voor de zesde keer kandidaat staat voor de People's Democratic Party.

Maar beiden staan bekend als corrupt en oud. De jeugd is op zoek naar vernieuwing. Voor deze groep is er maar één kandidaat, Peter Obi, met zijn 61 jaar iets jonger, van de Labour Party. Obi is een rijke maar bescheiden zakenman uit de zuidoostelijke deelstaat Anambra die daar ook gouverneur was.

Zijn naam duikt wel op in de Pandora Papers, een onderzoek naar politici die geld naar belastingparadijzen wegsluisden, maar hij ontkent iets verkeerds te hebben gedaan. Bovendien valt deze zaak in het niet tegen de corruptie waarvan zijn tegenkandidaten worden beticht.

Obi presenteert zichzelf als 'anti-systeem' en anti-corruptie en pleit voor goed bestuur. Hij krijgt steun van enkele prominente Nigerianen zoals oud-president Olusegun Obasanjo en de beroemde auteur Chimamanda Ngozi Adichie. In een open brief schrijft Obasanjo dat de jeugd de kans heeft om de geschiedenis te veranderen. 40 procent van de 93 miljoen kiezers is onder de 35 jaar.

Recordaantal kiezers

In het verleden stemden veel jongeren in Nigeria niet. Maar nu heeft een een recordaantal van zo'n tien miljoen nieuwe kiezers zich laten registreren. Een groot deel van de jeugd is de afgelopen jaren politiek ontwaakt. Dat begon drie jaar geleden toen jongeren massaal de straat op gingen om een einde te eisen aan bruut politiegeweld. Het mondde uit in een bredere beweging tegen de regering en voor verandering.

Obi's kandidatuur geeft de jeugd hoop op een veiliger land, met banen en kansen voor jongeren. Maar het is de vraag of hij echt kan winnen. Obi loopt voor in de peilingen, maar die zijn niet heel erg betrouwbaar. In het noorden, buiten de steden, en in het islamitische deel van het land is de steun voor Obi namelijk gering.

Hij is christen en de andere kandidaten moslim; ook dat speelt een belangrijke rol in stemgedrag. Bovendien hebben de andere kandidaten een geoliede machine achter zich, net als veel rijkdom uit de schatkist. En money talks.

Niet alleen kunnen ze hun foto op veel meer plekken op straat plakken, maar er zijn ook iedere verkiezingen beschuldigingen van het kopen van stemmen, het verspreiden van nepnieuws en het inhuren van mensen om kiezers te intimideren.

Ook is het land zo groot dat maar een fractie van alle stembureaus gecontroleerd kan worden door waarnemers. Wel is er een systeem waarbij kiezers aan de hand van biometrische gegevens worden geïdentificeerd en de uitslagen worden digitaal geüpload.

Belangrijk voor de hele regio

Wat er in Nigeria gebeurt, is belangrijk voor de hele regio. Niet alleen heeft het land, met naar schatting 220 miljoen mensen, een gigantisch inwonersaantal, het is bovendien de grootste olie-exporteur van het continent. Het land geldt als de grootste democratie van Afrika. Want hoewel er dus veel misgaat in het politieke systeem, is Nigeria stabieler dan veel andere landen in West-Afrika, waar staatsgrepen zijn geweest.

Heel het continent kijkt vandaag dus mee. En vooral ook de vele jongeren in andere Afrikaanse landen, die graag willen zien of het mogelijk is om af te rekenen met de oudere, corrupte garde.