Bedrijfsleven: onzeker stikstofbeleid slecht voor vestigingsklimaat
Het bedrijfsleven trekt bij Tweede Kamerleden aan de bel over het vestigingsklimaat. Dat verslechtert, zeggen de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland, onder meer doordat de kwaliteit van ons onderwijs achteruitgaat, maar ook omdat het stikstofbeleid nog zoveel onzekerheid geeft.
Kamerleden hebben een brief gekregen waarin de twee werkgeversorganisaties spreken van "betonrot" op cruciale onderdelen in het vestigingsklimaat. Volgens hen staat Nederland nu nog hoog op de lijstjes over vestigingsklimaat voor bedrijven, maar dat zou zijn gebaseerd op resultaten uit het verleden; de toekomst zou er minder rooskleurig uitzien.
"Denk bijvoorbeeld aan de dalende PISA-scores bij lezen en rekenen, wat iets zegt over de kwaliteit van de toekomstige beroepsbevolking", schrijven de werkgevers aan de Kamerleden. Daarnaast zijn er volgens de werkgeversclubs indicaties dat investeringen in Nederland substantieel minder renderen dan in de rest van Europa en zeker dan in de VS.
Investeringen misgelopen
Dat helpt niet bij het aantrekken van investeerders. Volgens VNO en MKB-Nederland kan het voor Nederland alleen maar slechter uitpakken als de VS ook nog miljarden gaat geven aan duurzame bedrijven, zoals president Biden wil. "Of denk aan de grote woningtekorten en hoe ons land onder andere door stikstof vastloopt, waardoor we al voor miljarden aan veelal duurzame investeringen zijn misgelopen de afgelopen drie jaar", schrijven de werkgevers.
Door het onzekere stikstofbeleid weten bedrijven niet of ze mogen bouwen of investeren. De werkgevers schrijven: "De voortdurende onduidelijkheid over ontwikkelingsruimte bij stikstof remt investeringen." VNO-NCW en MKB-Nederland pleitten er recent al voor om haast te maken met de uitkoop van piekbelasters, omdat daardoor ruimte voor ondernemers ontstaat. De werkgevers vragen in de brief verder om stabiel beleid en ze willen ook dat het belastingstelsel geen nadelige concurrentie gaat opleveren.
Tweede Kamer ziet het ook
Morgen debatteert de Tweede Kamer over het vestigingsklimaat. Het is een thema dat helemaal terug is op de politieke agenda, met de discussie over de wet verantwoord en duurzaam ondernemen en Boskalis dat recent dreigde weg te gaan.
Meerdere Kamerleden willen er morgen in het debat op wijzen dat het onduidelijke stikstofbeleid de economische groei in de weg staat. Een groot deel van de Kamer vindt net als de werkgevers dat het vestigingsklimaat onder druk staat.
"In de basis is het vestigingsklimaat goed, maar her en der ontstaan wel haarscheurtjes in dat fundament", zegt Mustafa Amhaouch van het CDA. Hij wil een herwaardering van de Nederlandse maakindustrie en dat de overheid proactiever industriebeleid voert, met oog voor de verschillende regio's. Volgens VVD-Kamerlid Pim van Strien staan we op een kantelpunt: "We doen nog mee in de top, maar het vestigingsklimaat staat onder druk."
Economische houdgreep
Voor D66 is het belangrijk dat er vaart wordt gemaakt met de uitvoering van de stikstofplannen. Dat betekent maatregelen in onder meer de agrarische sector, waardoor er ruimte kan ontstaan om te bouwen en te ondernemen. "Buitenlandse partijen die bijvoorbeeld moeten kiezen voor een fabriek in Nederland of een ander land, zitten nu in een economische houdgreep", zegt Kamerlid Romke de Jong.
Volgens Derk Jan Eppink van JA21 is de regeldruk in Nederland te hoog. "We zien dat de stikstofwet Nederland blokkeert." Volgens die partij moet ook het onderwijs beter aansluiten op de arbeidsmarkt en de lastendruk omlaag.
"Nederland heeft nog altijd een goed vestigingsklimaat", zegt PvdA-Kamerlid Barbara Kathmann. "Maar het falen van dit kabinet om problemen op te lossen, baart grote zorgen: bedrijven krijgen geen stikstofvergunning of worden niet aangesloten op het elektriciteitsnet, werknemers vinden geen woning, onderwijsscores kachelen achteruit en het openbaar vervoer wordt versoberd. Het kabinet moet op vele vlakken beter presteren als we een aantrekkelijk ondernemersklimaat willen behouden."
Het kabinet erkende eind vorig jaar ook dat het vestigingsklimaat onder druk staat. Minister Adriaansens (Economische Zaken) wil er daarom onder meer voor gaan zorgen dat Nederland niet langer sommige Europese regels strenger uitlegt dan andere landen.
