State of the Union: Biden roept Republikeinen op met hem 'klus te klaren'
In zijn jaarlijkse toespraak tot het Amerikaanse parlement, de State of the Union, heeft president Joe Biden de Republikeinen opgeroepen om samen met hem "de klus af te maken" van het herstellen van de economie na de coronapandemie, en gezamenlijk het vertrouwen in de politiek te herstellen. "Als wij samen konden werken in het vorige Congres, dan is er geen reden waarom we niet zouden kunnen samenwerken in het nieuwe", zo zei Biden.
Biden hield zijn State of the Union, de Amerikaanse variant op de troonrede in Nederland, dit jaar voor het eerst sinds hij president is voor een Amerikaans Congres waarin zijn Democratische partij niet de meerderheid had. Sinds de tussentijdse verkiezingen afgelopen jaar zijn in het Huis van Afgevaardigden de Republikeinen in de meerderheid, en die zijn het onder op allerlei vlakken oneens met Biden: over de toegang tot abortus, de hoogte van de staatsschuld en de aanpak van illegale immigratie bijvoorbeeld.
Zijn oproep tot eenheid werd direct tijdens de toespraak op de proef gesteld: bij passages over het toegankelijker maken van gezondheidszorg of sociale-zekerheidsprogramma's, werd hij uitgejoeld of hardop tegengesproken door Republikeinse Congresleden.
Biden leek er niet door van zijn stuk te raken:
Speciale gasten bij de toespraak waren de nabestaanden van Tyre Nichols, de jonge man die eerder dit jaar overleed na zware mishandeling door politieagenten in Memphis. Biden greep die zaak aan om het Congres op te roepen werk te maken van het aanpakken van het politieapparaat, om de kans op politiegeweld terug te dringen. "De meeste agenten zijn goede mensen, die elke dag hun leven riskeren. Maar wat er met Tyre gebeurde, gebeurt te vaak. Als agenten of korpsen het vertrouwen van het publiek beschadigen, moeten ze ter verantwoording geroepen worden."
Ook de relatie met China kwam ter sprake, na het neerschieten van de spionageballon afgelopen weekend. "Voordat ik aantrad was het verhaal dat China steeds machtiger werd in de wereld, en dat de VS afgleed. Dat is niet meer zo. Ik heb president Xi duidelijk gemaakt dat wij uit zijn op competitie, maar niet op conflict. Wij investeren om de VS sterk te maken. We investeren in Amerikaanse innovatie, in industrieën die de toekomst zullen vormgeven, die die de Chinese regering ook wil beheersen."
Maar, zo zei Biden in een nauwelijks verhulde toespeling naar de neergeschoten ballon: "zoals we afgelopen week duidelijk maakten: als China onze soevereiniteit bedreigt, dan zullen we handelen om ons land te beschermen. En dat hebben we dus ook gedaan."
Over de Russische inval in Oekraïne zei Biden: "We hebben gedaan wat we het beste doen: leiden. De NAVO verenigen en een wereldwijde coalitie smeden. We zijn opgestaan tegen Poetins agressie, en we zijn achter het Oekraïense volk gaan staan."
Democratie 'beschadigd, maar niet kapot'
Twee jaar na de bestorming van het Capitool in Washington DC, waar het Congres zetelt, is de Amerikaanse democratie volgens Biden "beschadigd, maar niet gebogen en niet kapot gemaakt". Maar dan moeten de Republikeinen volgens hem wel tonen dat ze willen samenwerken met hem. "Het volk heeft ons een duidelijk signaal gegeven: strijden alleen maar om het strijden, macht alleen maar voor de macht en conflict alleen maar voor het conflict brengt ons niets."
In vorige jaren gebruikte Biden zijn State of the Union vooral om ambitieuze plannen te ontvouwen, op het gebied van vergroening van de economie en technologische innovatie, dit jaar stond vooral in het teken van het claimen van succes in het bestrijden van covid-19 en het creëren van nieuwe werkgelegenheid in zijn presidentschap. Met 3,4 procent is de werkloosheid het laagste in ruim 50 jaar, in de VS.
De State of the Union werd afgelopen jaar door ruim 38 miljoen Amerikanen bekeken, en is daarmee ook een belangrijk campagnemiddel voor de zittende president. Algemeen wordt aangenomen dat Biden binnenkort bekend gaat maken dat hij in 2024 herkozen wil worden als president. Veel partijgenoten vinden dat een riskante zet: Biden is nu 80 jaar oud, en zou 82 jaar zijn aan het begin van zijn tweede termijn.