Europees verbod op 10.000 soorten pfas weer een stukje dichterbij

Nederland heeft samen met vier andere Europese landen een voorstel ingediend om 10.000 verschillende poly- en perfluoralkylstoffen (pfas) te verbieden. Twee jaar geleden werd het voorstel al aangekondigd. Pfas-stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu.

Pfas is een verzamelnaam voor zo'n 10.000 chemische stoffen die vuilafstotend, waterafstotend en brandwerend zijn. Vanwege die eigenschappen worden ze gebruikt voor veel producten: van regenjassen en anti-aanbakpannen tot blusschuim.

Maar pfas kunnen zich ophopen in het lichaam. De werking van het immuunsysteem kan verminderen en de stoffen hebben mogelijk effect op de voortplanting en op het ongeboren kind. Sommige stoffen uit de pfas-groep zijn vermoedelijk kankerverwekkend en in het milieu breken de stoffen niet of nauwelijks af.

Besluit in 2025

Sommige pfas, zoals pfos en pfoa, zijn al verboden. Het voorstel van Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen is bedoeld om alle pfas in één keer te verbieden. Dat moet voorkomen dat de ene pfas-stof in een product wordt vervangen door een andere.

Naar verwachting neemt de Europese Commissie pas in 2025 een besluit over het voorstel. De komende periode krijgen belanghebbenden nog de tijd om informatie aan te leveren bij het agentschap voor chemische stoffen (ECHA). Daarna kan het agentschap nog besluiten om punten in het voorstel te wijzigen.

Het verbod moet gaan gelden voor productie, gebruik, verkoop en import van pfas. Als het voorstel wordt aangenomen, is dit het grootste verbod op chemische stoffen ooit in Europa, aldus ECHA.

Een eventueel verbod gaat overigens niet meteen in. Bedrijven krijgen nog anderhalf tot maximaal twaalf jaar de tijd om te zoeken naar alternatieven voor pfas in hun producten. Hoelang ze krijgen hangt af van het soort product. Ook zijn er uitzonderingen opgenomen in het voorstel, bijvoorbeeld voor medische apparatuur als hartlongmachines.

'Verbod echt nodig'

Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat is blij dat het voorstel er ligt. "Dit verbod is echt nodig. Ongemerkt komen we pfas ondertussen overal in ons leven tegen. Het zit in de grond, in onze kleren en zelfs in ons lichaam, terwijl we weten dat het slecht voor ons kan zijn."

Ze benadrukt dat de vervuiling alleen kan stoppen door het in heel Europa te verbieden. "Water en lucht stoppen niet aan de grens. Dus een Europees verbod zet meer zoden aan de dijk."

Omwonenden van Chemours willen snel een verbod: