Hoofdbrekens Heitinga vooral defensief: 'Niet aantrekken verdediger opmerkelijk'
John Heitinga moet de rest van het seizoen de kastanjes uit het vuur halen bij Ajax, zo werd deze week bekend. Met de landstitel, KNVB-beker en Europa League heeft de 39-jarige trainer genoeg te winnen. Maar als hij wil meespelen voor de prijzen dan zal hij de komende tijd flink moeten hameren op een essentieel onderdeel in het voetbal: verdedigen.
Gezien de dunne bezetting achterin was het voor Ajax geen overbodige luxe geweest om voor het sluiten van de winterse transferperiode naast een keeper (Gerónimo Rulli) ook een centrale verdediger aan te trekken.
Maar het bleef ook op Deadline Day stil in Amsterdam. "Opmerkelijk", vindt oud-Ajacied en analist Hedwiges Maduro.
Ajax incasseerde dit seizoen in 27 duels maar liefst 42 doelpunten, het hoogste aantal sinds het seizoen 1981/82. Ook het schamele aantal van zeven clean sheets was in deze fase van het seizoen niet vaak zo laag.
Bij Heitinga's debuut als hoofdtrainer tegen Excelsior werd pijnlijk duidelijk dat met een trainerswissel niet alles één-twee-drie is opgelost. In de eerste helft bleken de Amsterdammers, zoals zo vaak dit seizoen, kwetsbaar bij hoekschoppen en vrije trappen, maar was vooral de 'restverdediging' niet op orde.
Restverdediging. Het is typisch trainersjargon, maar is volgens bijna afgestudeerd hoofdtrainer Maduro wel hét grote probleem bij Ajax. Tijd dus om daar eens dieper in te duiken.
Wat is restverdediging?
Simpel gezegd: restverdediging staat voor de spelers die je achterin houdt terwijl er aangevallen wordt. Na het duel met Excelsior zei Heitinga dat hij daar de komende tijd veel aandacht aan ging besteden. Daarbij valt voor de kersverse trainer van Ajax op meerdere aspecten winst te boeken.
Ook in Studio Voetbal kwamen de defensieve problemen van Ajax ter sprake na de wedstrijd tegen Excelsior:
"Het begint met het opstellen van een middenvelder die als een controleur kan denken", doceert Maduro, die als voetballer de rol van controleur met verve invulde. In de laatste wedstrijden speelde Ajax met Kenneth Taylor, Davy Klaassen en Steven Berghuis op het middenveld. Drie aanvallend ingestelde spelers, met Taylor in de rol van controleur.
"Daarin is het gedrag van Taylor heel belangrijk. Die moet continu denken: waar kan ik het beste staan als we de bal verliezen? Tijdens het aanvallen ben je al bezig met verdedigen. Dat is een denkwijze die je bezit of niet. Ik vind Taylor daar heel zwak in. Die moet echt werken aan zijn omschakeling. Je mist een type Edson Álvarez, dus die zou ik altijd daar opstellen."
Geen controleur
Het gebrek aan een controleur zorgde er dit seizoen vaak voor dat Ajax bij balverlies met het hele team grote afstanden moest overbruggen. Na het verliezen van de bal werden niet alleen grote ruimtes en kansen weggegeven, maar het kostte bovenal veel energie. "Die pijn ga je wel een keer voelen. Liever stop je de energie in het aanvallen", zei Heitinga niet voor niets bij zijn aanstelling.
Maduro: "Tegen Excelsior waren er soms wel acht spelers die alleen maar aanvallend dachten. Acht! Alleen Álvarez en Jurriën Timber waren ingesteld op eventueel balverlies van bijvoorbeeld Klaassen. Dat kan niet. Kijk maar naar de rest van de competities. Elke topclub heeft een type Álvarez op het middenveld. Waarom? Niet alleen voor de defensieve organisatie, maar vooral om te zorgen dat het team kan blijven aanvallen."
Álvarez dus terug op het middenveld, maar wie moet er dan op zijn plek centraal achterin spelen? "Dat was in eerste instantie natuurlijk een probleem van de technische leiding van Ajax, niet van Heitinga. Ajax zit dun in de centrale verdedigers, dus ik had verwacht dat ze daarvoor deze winter de markt op zouden gaan. Maar goed, dat is niet gelukt. Calvin Bassey heeft er veel gespeeld dit seizoen, dus dat is een optie."
Bij de manier waarop Ajax wil spelen, aanvallend met veel druk naar voren, is communicatie van levensbelang. Bij balverlies moet je onderling kunnen schakelen om vroegtijdig de angel uit een counter te halen. Vorig seizoen was er met drie Nederlandse verdedigers en een keeper wat dat betreft minder ruis op de lijn.
Maduro: "Onderschat de communicatie niet bij de restverdediging. Dat is nu met Jorge Sánchez, Rulli, Bassey en Álvarez wel echt anders dan vorig seizoen. Ik vind het daarom logisch dat hij nu Owen Wijndal opstelt. In je eigen taal is het sneller schakelen onderling en met de jongens op het middenveld."
Tot slot zou inzakken een laatste manier zijn om de restverdediging te verbeteren: met alle spelers achter de bal en vanuit daaruit druk zetten. "Maar daar hoeven we het niet over te hebben, want dat zal Ajax nooit doen. Dat zit niet in het DNA."
