Ex-hoofdscout Bout ziet zijn pupillen opleven bij United: 'Spelen pannen van het dak'

Als er iemand blij is met de opleving die spelers als Luke Shaw, Marcus Rashford en ook Anthony Martial bij Manchester United doormaken onder Erik ten Hag, dan is het de Nederlandse voetbalscout Marcel Bout wel.

Bout (60) werkte bijna acht jaar bij United. Een droombaan, bij een van de allergrootste clubs op aarde die vanavond (21.00 uur) ten koste van Nottingham Forest de finale van de League Cup kan halen.

Spannend was het voor Bout altijd bij United, maar nooit makkelijk of zorgenvrij in die opportunistische wereld van het hele grote geld. Een hele bekende naam is Bout in Nederland niet, vertelt hij. En dat terwijl hij als assistent-trainer, analist en scout niet alleen bij United, maar ook bij Feyenoord, AZ, Bayern München en het Nederlands elftal werkte.

Ook scout bij Oranje

Op het WK in Qatar analyseerde hij de tegenstanders van Oranje. Via een oortje had hij vanaf de tribune tijdens wedstrijden contact met de technische staf. "Ik werk altijd achter de schermen. Maar in het voetbalwereldje weet men wel wie ik ben."

Louis van Gaal was een sleutelfiguur in de loopbaan van Bout. De twee kennen elkaar al jaren en Van Gaal nam hem vanaf 2010 eigenlijk overal waar hij naartoe ging met zich mee. "We hebben vrijwel dezelfde kijk op voetbal. Daar is met de jaren een hele sterke band uit ontstaan."

In 2014 trokken ze samen richting Manchester, met Bout in een rol als assistent-trainer, analist én scout. Ze kwamen terecht bij een United dat na de succesjaren onder Sir Alex Ferguson zoekende was. Naar nieuw succes met een vernieuwde selectie.

"Ik fungeerde als scout als een aangever. Ik schatte in welke spelers Louis kon gebruiken. Hij moest dan over diegene in gesprek met de CEO, Ed Woodward. Die klopte op zijn beurt dan weer aan bij de eigenaars. De Glazers dus."

De Nederlandse voetbalachtergrond van Van Gaal en Bout verschilde met de mentaliteit in de top van de Premier League. "Wij zijn opgevoed met creativiteit in de scouting. Je kan geld in het Nederlandse voetbal namelijk maar één keer uitgeven. Dat dwingt je ertoe om eventuele aanwinsten tot in het diepste detail te analyseren."

Bout en collega's speurden voor United heel Europa af. Ze kwamen in 2015 uit in Monaco, waar een 19-jarige Anthony Martial de Franse competitie overhoop voetbalde. "Onder Ferguson was er een profiel ontstaan van 'de echte United-speler': iemand met een grote persoonlijkheid, creativiteit en dynamiek. Dat had Martial op jonge leeftijd al allemaal."

Via de scouts, Van Gaal, Woodward en de Glazers kwam de komst van Martial erdoorheen. Voor zo'n 65 miljoen euro. "Dat vonden wij enorm veel, maar die Engelsen keken er niet van op. Bij zijn debuut voor United tegen Liverpool kreeg Martial de bal, draaide hij naar binnen en knalde hij de bal in de touwen. Woodward draaide zich op de tribune om en wees naar mij. Het leek een voltreffer."

Ook Luke Shaw, voor een miljoen of veertig overgekomen van Southampton, speelde tot hij zwaar geblesseerd raakte uitstekend. In 2016 werd Van Gaal de laan uit gestuurd, maar United vroeg Van Gaal of hij er vrede mee had als Bout bleef, als een van de twee hoofdscouts van de club. Op het veld stond hij daarna niet meer.

José Mourinho werd de nieuwe trainer. Toen die na een tijdje ontslagen werd, kwam Ole Gunnar Solskjaer. Die trainers stonden beide voor een ander type voetbal, waarbij hele andere spelers nodig waren.

En ondertussen zag Bout Martial en Shaw, 'zijn' jongens, wegkwijnen. Ook met Rashford, het talent dat onder Van Gaal in 2015 op spectaculaire wijze was doorgebroken, ging het steeds minder.

Ze kwamen op de bank terecht en Martial werd uiteindelijk zelfs even aan Sevilla verhuurd. Shaw kreeg van Mourinho snoeiharde kritiek en viel buiten de selectie.

Frustratie

Even snel als hun ster gerezen was, verdwenen die spelers weer van de radar. Dat zoveel potentie onbenut bleef, knaagde soms aan Bout. "Door de aanwezigheid van het grote geld ontstaat er soms een bepaalde gemakzucht. Het is dan makkelijk om spelers te vervangen voor een andere."

Bout verbaasde zich er enorm over, als er weer eens werd geconcludeerd dat een (jonge) speler weg moest. "Als je een speler hebt gehaald, begint het pas. Geef ze vertrouwen, werk iedere dag op de training aan hun ontwikkeling."

"Met Van Gaal hebben we Ashley Young als linker wingback gebruikt: we hebben daarvoor maanden aan zijn linkerbeen en voorzet gewerkt. Ook als spelers al wat ouder zijn, kunnen ze beter worden."

In april 2022 was het plots afgelopen voor Bout bij Manchester United. Hij was, zoals bijna iedere dag in die tijd, onderweg naar een wedstrijd in het buitenland. Om een speler te bekijken. Maar opeens kreeg hij een belletje of hij onmiddellijk terug kon komen.

Eenmaal op Old Trafford koppelde de technisch directeur hem aan een hoofd van personeelszaken. Hij wist genoeg: hij werd ontslagen.

United ging met een afgeslankte scoutingstaf verder en voor Bout was geen plek meer, werd hem gezegd. Het liet een zure nasmaak bij hem achter, hoewel zijn liefde voor de club en de mensen eromheen er niet minder op werd.

Genieten van Ten Hag

Na zijn avontuur met Oranje op het WK in Qatar, zit Bout nu even thuis. Hij wil zo snel mogelijk weer aan de slag, in binnen- of buitenland. Ondertussen kijkt hij voetbal, heel veel voetbal. "Maar ik kan er niet meer normaal naar kijken. Ik zit onbewust altijd met die scoutingsbril op."

Maar als hij het United van Erik ten Hag nu ziet spelen, met vooral Rashford en Shaw als uitblinkers, raakt hem dat persoonlijk. "Die spelers die maar weg moesten, spelen de pannen van het dak."

"Het is geweldig hoe Ten Hag het doet: hij zag bij zijn komst potentie in jongens die er al waren en maakt ze door logische dingen te doen beter. En ik geloof erin dat hij ze nóg beter gaat maken."