Kabinet wil actie tegen 'tenenkrommende' export microchips naar Rusland
Het kabinet roept Nederlandse producenten van microchips op meer te doen om te voorkomen dat hun chips in Rusland terechtkomen. Ook wordt er gekeken of inlichtingendiensten kunnen helpen om tussenhandelaren aan te pakken, zegt minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) naar aanleiding van het NOS/Nieuwsuur-onderzoek over de stroom aan microchips naar Rusland.
Ondanks sancties komen deze producten nog altijd via tussenhandelaren bij Russische importeurs terecht, onthulde de gezamenlijke onderzoeksredactie vorige week. Een deel van deze bedrijven is gelinkt aan de Russische defensiesector.
Nederlandse bedrijven als NXP en Nexperia exporteren niet meer naar Rusland. Maar via vooral Chinese tussenhandelaren komen miljoenen microchips daar toch terecht. Volgens Hoekstra is het "tenenkrommend" dat het niet lukt om de toevoer naar Rusland volledig af te snijden. De douane heeft contact gehad met de Nederlandse producenten naar aanleiding van de berichtgeving.
'Er is meer mogelijk'
In de Tweede Kamer roept Hoekstra bedrijven op om te checken wat er met hun chips gebeurt nadat die de fabriek verlaten hebben. "Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven al veel doen, maar ook dat er meer mogelijk is." Hij denkt dan aan contractuele bepalingen waarmee klanten van de producenten akkoord moeten gaan als ze chips willen kopen.
Chips van de twee Nederlandse bedrijven worden gevonden in Russische wapens in Oekraïne. Moskou heeft de elektrische componenten hard nodig voor de productie van wapens en voertuigen die worden ingezet in de oorlog tegen Oekraïne.
Kritiek Kamerleden
Het kabinet zegt er hard aan te werken om de toevoer van microchips aan Rusland aan te pakken. Toch waren verschillende fracties kritisch. Zo vroeg Kamerlid Van der Lee (GroenLinks) zich af of zowel de bedrijven als het kabinet wel genoeg doen. Kamerlid Hammelburg (D66) benadrukte dat het niet zomaar gaat om een handelsconflict, maar om kruisraketten die op Oekraïense daken terechtkomen.
Brekelmans van de VVD stelde voor om inlichtingendiensten te betrekken bij het aanpakken van malafide tussenhandelaren in het buitenland. Minister Hoekstra zei dat het kabinet hiernaar gaat kijken. Hulp van inlichtingendiensten kan helpen bij het opsporen van overtreders van sanctiewetgeving, als die zich verschuilen achter verschillende bedrijven.
Hoekstra waarschuwde daarbij wel dat in de EU niet alle lidstaten enthousiast zijn over dit soort maatregelen. Het feit dat alle lidstaten het eens moeten worden met een besluit, maakt de aanpak van het probleem er niet makkelijker op.
Sancties tegen tussenhandelaren
Toch wil Hoekstra dat de EU de inzet verhoogt. Hij hoopt dat in het aankomende sanctiepakket tegen Rusland ook Chinese tussenhandelaren worden opgenomen. De verschillende douanediensten van lidstaten moeten onderling en ook met bedrijven meer informatie gaan uitwisselen, wat de minister betreft.
NXP en Nexperia zeiden vorige week al er alles aan te doen om het probleem aan te pakken. Ze houden zich naar eigen zeggen aan alle regelgeving en doen geen zaken meer met Rusland. Desondanks kunnen de twee concerns niet uitsluiten dat hun producten via een omweg toch in Rusland terechtkomen.
