Strengere mestmaatregelen al vanaf 1 maart geldig, niet vanaf volgend jaar

De strengere regels voor het uitrijden van mest door boeren gaan al in op 1 maart. Daarmee komt het kabinet tegemoet aan kritiek van de Europese Commissie op het Nederlandse mestbeleid.

Nederlandse boeren hebben al jaren een uitzonderingspositie om meer mest te mogen uitrijden dan boeren in andere landen. Nederland kreeg lang toestemming om van de regels af te wijken, maar de Commissie maakte vorig jaar duidelijk daarvan af te willen omdat ons land de doelen op het gebied van waterkwaliteit niet haalt: er komt een overgangsperiode, waarin de Nederlandse boeren steeds minder mest mogen uitrijden. In 2026 moeten de regels voor Nederland hetzelfde zijn als in de meeste andere landen.

Bufferzones

Minister Adema ging er tot nu toe van uit dat er dit jaar nog weinig hoefde te veranderen, en dat de eerste echte aanpassingen pas volgend jaar zouden ingaan. Zo werden boeren bijvoorbeeld nog niet verplicht om dit jaar al bufferzones in te stellen die niet mogen worden bemest.

Maar Brussel nam daar geen genoegen mee en vond dat het kabinet dit jaar al concrete stappen moest zetten. Zo niet, zou de uitzonderingspositie van de Nederlanders boeren mogelijk in één klap verdwijnen.

Adema zei na afloop van het kabinetsberaad dat hij bij het uitvoeren van de eerdere wensen van de Europese Commissie wilde "aansluiten bij de agrarische bedrijfspraktijk en daarbij een inschatting had gemaakt" hoe dat dan moest. Hij benadrukte dat hij daarbij ook rekening had gehouden met de wensen van de Tweede Kamer.

Inschatting niet goed

Maar die inschatting is niet goed uitgepakt, erkende hij. Adema snapt dat het voor "veel boeren een negatieve dag" is. De Europese Commissie had het liefst gezien dat de eerste maatregelen al op 1 januari van dit jaar zouden ingaan. "Maar dat halen we niet en we gaan het nu doen per 1 maart 2023."

Ook premier Rutte noemde de afweging achteraf fout: "Maar het is een zoektocht: je maakt afspraken, vervolgens kijk je hoe je betrouwbaar bent voor Brussel en hoe je het op een manier doet die voor de boeren enigszins te behappen is." Ook hij vindt de gang van zaken voor de boeren heel vervelend, omdat die nu minder tijd hebben om hun bedrijfsvoering aan te passen dan ze hadden gedacht.

Er was al een compensatieregeling voor boeren die last hebben van het afbouwen van de uitzonderingspositie. Adema zei dat hij bekijkt of daar nu nog meer boeren bij moeten komen.