In voorjaar terugkeer van 'normale' energiecontracten verwacht

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Lagere inkoopprijzen voor gas en elektriciteit en nieuwe spelregels voor het opzeggen van energiecontracten zijn goed nieuws voor huishoudens. Niet alleen dalen de kosten voor variabele energiecontracten, er komt ook weer ruimte voor langjarige contracten met vaste prijzen.

De markt voor energiecontracten voor huishoudens lijkt dit voorjaar dus in rustiger vaarwater terecht te komen. Vanaf april kunnen er weer langetermijncontracten worden aangeboden, is de verwachting.

Toch doen de grote energiebedrijven nog geen concrete beloftes over het soort contracten en de tarieven die hier bij horen, blijkt uit een rondgang langs de drie grote energiebedrijven. Ze zeggen wel toe dat er weer vaste contracten komen, maar er wordt nog nagedacht over het moment en de invulling hiervan.

De voorwaarden voor een vast energiecontract worden wel strenger. Het energiebedrijf moet de prijs garanderen en de consument moet het contract ook echt uitzitten of een hogere boete betalen.

Nieuwe spelregels vaste energiecontracten

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft hiervoor nieuwe regels opgesteld die lijken op die voor hypotheken. Je kan een vast contract opzeggen maar het energiebedrijf brengt dan de kosten in rekening van het verlies dat het lijdt.

Nu kan je vaak nog voor zo'n 50 euro per product (gas en elektriciteit) uit een vast contract stappen. De nieuwe regels moeten voorkomen dat bij plotselinge prijsdalingen alle klanten overstappen naar een goedkoper contract. Het energiebedrijf blijft dan zitten met duur ingekochte energie en zou zelfs kunnen omvallen.

Inmiddels daalt de inkoopprijs van elektriciteit flink:

Overheid eist vaste energiecontracten

Energiebedrijven staan onder grote druk van de overheid om weer vaste contracten aan te bieden. Minister Jetten voor Klimaat en Energie bereidt wetgeving voor die de bedrijven dwingt om vaste contracten van minimaal een jaar aan te bieden. Dat is van belang omdat het kabinet eind dit jaar wil stoppen met het subsidiëren van de energierekeningen via het prijsplafond.

Minister Kaag van Financiën heeft meermalen aangegeven dat het prijsplafond na dit jaar niet verlengd wordt, ook al is de energiecrisis dan waarschijnlijk nog niet voorbij.

Ook de inkoopprijs van gas is flink gedaald:

Onzekerheid over gasprijzen nog niet voorbij

De Gasunie en de meeste energiedeskundigen gaan er vanuit dat de onzekerheid over de levering van gas nog wel een aantal winters duurt. De huidige prijsdaling op de gasmarkt biedt dus geen garantie voor de toekomst. Zonder hulp van de overheid geeft daarom alleen een langjarig contract huishoudens enige zekerheid over de energierekening.

Wantrouwen over hoge energieprijzen

Er is wantrouwen over de hoge tarieven die energiebedrijven in Nederland rekenen. Toen duidelijk werd dat er een prijsplafond zou komen daalden de inkoopprijzen van gas en elektriciteit al fors. Toch gingen de variabele tarieven op 1 januari nog een keer flink omhoog.

Toezichthouder ACM doet daar op dit moment onderzoek naar. Mochten de bedrijven geen goede verklaring hebben, dan kan de toezichthouder vragen hun tarieven aan te passen. Energiebedrijven wijzen erop dat ze de energie die nu geleverd wordt eerder tegen veel hogere prijzen hebben ingekocht.

Vrije energiemarkt onder druk

Uit onderzoek in opdracht van Energiebeheer Nederland bleek gisteren dat 57 procent van de Nederlanders inmiddels vindt dat de energievoorziening volledig in handen van de overheid moet komen.

De vrije energiemarkt is ook politiek geen vanzelfsprekendheid meer. Minister Jetten laat op verzoek van de Tweede Kamer een analyse van de marktwerking uitvoeren die voor de zomer wordt verwacht.

Prijsvergelijkers optimistisch

Ondertussen zijn de prijsvergelijkers in Nederland optimistisch: zij verwachten dat er dit voorjaar weer wat te kiezen valt voor de consument. Vanochtend bleek ook dat voor het eerst een energiebedrijf weer tarieven hanteert die onder het prijsplafond blijven.

Het ligt in de lijn der verwachting dat andere energiebedrijven dit voorbeeld zullen volgen. Het zou betekenen dat de prijs voor gas en elektriciteit ook voor huishoudens voor het eerst in lange tijd weer zal dalen.

Omdat er waarschijnlijk weer wat te kiezen valt, willen energiebedrijven de concurrentie nu ook niet wijzer maken over de soorten contracten die ze gaan aanbieden en de tarieven die daarbij horen.