Kan de regen van de afgelopen dagen droogte in de zomer voorkomen?

Hoogwater en aanhoudende regen kunnen overlast veroorzaken - zoals we in Leerdam zagen dit weekend - maar kan het ook een kans zijn? Op andere plekken in Nederland komt veel regen juist goed uit. Bijvoorbeeld in het oosten van het land en in Brabant. Daar zijn gebieden die ondanks volle sloten, beken en plassen nog steeds last hebben van een laag grondwaterpeil.

In het natuurgebied de Maashorst bij het Brabantse dorp Nistelrode staan de stuwen in de beken en sloten hoog, om maar zoveel mogelijk regenwater vast te houden. Jos Kruit, coördinator droogte bij waterschap Aa en Maas, legt uit dat het water zo de kans krijgt om langzaam in de bodem te trekken. "Grondwater is de belangrijkste watervoorraad die we hebben", zegt Kruit.

Kruit is blij met de vele regenbuien van de afgelopen tijd. Maar er is heel veel regen nodig om het neerslagtekort dat afgelopen zomer is ontstaan te compenseren en het grondwater weer op een goed peil te krijgen. "Vier weken geleden hadden we nog steeds hele lage waterstanden, door die droge zomer."

Vooral in de gebieden met hoge zandgronden is droogte een probleem: Brabant, Limburg, Overijssel. Daar is weinig tot geen watertoevoer uit rivieren en zijn de waterschappen voor het aanvullen van het grondwaterpeil grotendeels afhankelijk van regenwater:

Bij waterschap Rivierenland is het vasthouden van water op dit moment geen optie. Woordvoerder Freek Jochems: "Alle capaciteit om water op te vangen zit op dit moment vol. Te vol, zoals je hebt kunnen zien. De waterpeilen in de Linge en andere rivieren in ons gebied zijn zo hoog, we moeten dat water wel afvoeren", zegt Jochems.

Ook nu het overstromingsgevaar is geweken, blijven pompen en gemalen hard werken om water weg te pompen. "We moeten ruimte maken, want je weet niet hoeveel het nog gaat regenen", zegt Jochems.

Mathieu Gremmen van het waterschap Rivierenland legde zaterdag, toen het water op z'n hoogst stond, uit hoe het water werd weggepompt:

Is de opvangcapaciteit niet te vergroten door bijvoorbeeld meer buffers, reservoirs of bassins aan te leggen? Volgens Jochems zijn dat soort vormen van wateropslag een druppel op de gloeiende plaat. Wil je voldoende water vasthouden om een droge zomer door te komen, dan zou je grote gebieden zoals polders onder water moeten zetten. "Maar ja, we hebben in Nederland ook een gebrek aan ruimte en dat zou dan ten koste gaan van bijvoorbeeld bouw- of landbouwgrond".

Wat wel zoden aan de dijk zet, is het ophogen van het grondwaterpeil en de waterstand. Dus de rivieren, en vanuit daar de beken, plassen en de sloten. "Vroeger hielden we het peil in de winter al lager dan nu. Maar het is een balanceeract; want je moet ook de veiligheid in de gaten houden, dus kiezen om af te voeren."

Intussen gaat het met de grondwaterstanden in Brabant de goede kant op. "Het ziet er goed uit, ja", zegt Kruit. Of dat betekent dat ze bij een droge zomer gebeiteld zitten? Kruit: "Nee, dat hoeft niet. Vorig jaar hadden we een natte februari, maar viel er in maart geen druppel water en was het warm en zonnig. Toen hadden we dus toch een probleem."