Londense amateurarcheoloog lost mysterie uit IJstijd op
Streepjes, puntjes en Y-vormige aanduidingen op ruim 20.000 jaar oude muurtekeningen van dieren, gemaakt door jager-verzamelaars: archeologen wisten dat ze iets moesten betekenen, maar wat?
Ben Bacon, een meubelmaker en amateurarcheoloog uit Londen, zat met dezelfde vraag en raakte gefascineerd door de afbeeldingen van onze voorouders ten tijde van het Weichselien, in de laatste IJstijd. Hij bestudeerde de honderden afbeeldingen van runderen en vissen die duizenden jaren geleden in grotten in onder meer Lascaux (Frankrijk) en Altamira (Spanje) werden getekend, in de hoop een patroon te ontwaren.
De Brit kwam uiteindelijk op het idee naar de aanduidingen te kijken aan de hand van de maankalender en de geboortecycli van soortgelijke hedendaagse dieren. Het leidde tot een bijzondere ontdekking: de tekens leken verband te houden met de paartijd van de afgebeelde dieren. Het Y-teken dat op enkele tekeningen te zien is, was volgens Bacon een manier om de geboorte mee aan te duiden: twee lijnen komen immers samen in één lijn.
Bacon benaderde academici met zijn theorie en besloot samen met een team van onderzoekers van twee universiteiten aan de slag te gaan. Hun bevindingen publiceerden ze gisteren in het vooraanstaande Cambridge Archaeological Journal. De conclusie: Bacon had het met zijn theorie bij het rechte eind. Het team toonde een statistisch significante correlatie aan tussen het aantal tekens, de plaats van het Y-teken en de maanden waarin de dieren paren en baren.
Het gaat volgens de onderzoekers om een voorloper van het menselijke schrift, oftewel een proto-schrift. De ontcijferde tekens gaan ruim 10.000 jaar verder terug dan het tot nu toe oudst bekende proto-schrift, dat stamt uit het Neolithicum in het historische Nabije Oosten.
Paul Pettitt, onderzoeker van Durham University, zegt tegen de BBC dat hij blij is dat hij Bacon serieus nam toen die hem benaderde. "De resultaten tonen aan dat de jager-verzamelaars uit de IJstijd de eersten waren die een systematische kalender gebruikten met daarin aanduidingen om grote ecologische gebeurtenissen aan te geven."
"De betekenis van de aanduidingen in de tekeningen heeft me altijd geïntrigeerd", zegt Bacon zelf tegen de BBC. "Daarom probeerde ik die te ontcijferen aan de hand van een methode die anderen hebben gebruikt om oude Griekse geschriften te begrijpen."
Bacon noemt het "surrealistisch" dat hij heeft achterhaald wat de jager-verzamelaars met de afbeeldingen wilden zeggen. "Onze voorouders leken veel meer op ons dan we voorheen dachten. Deze mensen, die van ons worden gescheiden door vele millennia, zijn opeens een stuk dichterbij."