De vrouwen van 2022: Van Vleuten maakt het verschil door niet áltijd verschil te hoeven maken

• Arthur Huizinga

In de laatste week van 2022 blikken we terug op het voorbije sportjaar met zes Nederlandse vrouwen die successen beleefden. Vandaag in de derde aflevering: wielrenster Annemiek van Vleuten.

Uitdagend. Zo noemt Annemiek van Vleuten het bewaken van haar vrije tijd. Gelukkig houdt ze wel van een uitdaging. Plannetjes smeden geeft haar energie, doorzettingsvermogen zit in haar dna (letterlijk, zo bleek een paar jaar geleden uit een test) en aan elke tegenslag weet ze een positieve draai te geven. In november kneep ze er toch even tussenuit: twee weken fietsen in Kenia, al peddelend het gebied leren kennen. Mentaal gratis trainen noemt ze dat.

Maar eerst moet ze het ene na het andere interview doen. "Ik wil niemand teleurstellen. En het is ook positief natuurlijk, dat er zoveel aandacht is. Dat het gezien is, wat ik heb bereikt de afgelopen jaren."

Vlak voor de bonte avond van haar Spaanse ploeg Movistar - een avond waarop Alejandro Valverde verkleed als de Engelse koningin Elizabeth de show zou stelen - heeft ze toch even een momentje gevonden om te bellen.

Geduldig vertelt ze voor de zoveelste keer het verhaal van een seizoen, dat misschien wel nooit meer verbeterd zal worden: ze won Omloop Het Nieuwsblad en Luik-Bastenaken-Luik, ze won de drie grote ronden (Tour, Giro en Vuelta) en werd ook nog eens op onnavolgbare wijze wereldkampioen.

"Winnen is mooier als je het kunt delen en als er een verhaal achter zit." Lachend: "En er is altijd wel wat met mij."

Wat was voor jou het hoogtepunt dit jaar?
"De Tour de France! En dat had ik van tevoren niet gedacht. Maar nu kan ik wel zeggen dat de Tour het grootste is dat ik in mijn carrière heb gewonnen. Groter dan een olympische medaille, groter dan een WK. Het voelde alsof we echt met een heel groot sportevenement bezig waren. Mensen gingen de Tour echt volgen, ook niet-wielerliefhebbers. Net als bij de Tour voor mannen."

Zoals vaker bij jouw mooiste prestaties ging het niet vanzelf. Aan het begin van de Tour was je ziek?
"Na de eerste etappe op de Champs-Élysées voelde ik 's avonds al dat het in mijn buik niet helemaal oké was. Dat werd dus een buikgriep. Ik kon niet meer eten, niet drinken. In de tweede etappe stond er ook nog eens heel veel wind, zo'n dag waarop er alleen maar 'op de kant' gekoerst wordt."

"Daar had ik heel veel tijd kunnen verliezen. Maar omdat mijn concurrenten niet wisten dat ik ziek was, hebben ze er niet helemaal van kunnen profiteren. Ik meed de media, deed net of ik geen zin had. Dat was zeker een beetje pokeren."

Na de derde etappe speelde Van Vleuten pas open kaart voor de camera van verslaggever Han Kock:

"Ik had natuurlijk wel een jasje uitgedaan, moest veel dieper gaan dan ik had gewild. En dus wist ik gewoon niet hoe goed ik was voor het slotweekend in de Vogezen. Maar ik wilde er gewoon voor gaan. Aanvallen. Dat was een gok."

In de eerste zware bergrit sloeg je je slag, al moest je tot het uiterste gaan om Demi Vollering bergop te lossen. Voor de slotrit leek het geel al binnen. Maar toen kreeg je een lekke band.
"En toen gingen ze rijden... Dat verdiende misschien niet de prijs voor de meest sympathieke actie. Maar dat is ook koers. Voor die rit zat ik nog te denken: ik hoef niet per se alles op alles te zetten om ook op La Planche des Belles Filles te winnen. Ik vond dat ik niet te hebberig moest worden. Maar na die actie dacht ik: jullie kunnen me wat!"

"Na afloop heb ik nog meerdere berichtjes gehad van rensters, die er niet helemaal achter stonden om te rijden toen ik pech had. Dat zegt ook wel iets over de sfeer in het vrouwenpeloton. Voor mij was het toen allang zand erover."

De Tour was na de Giro de tweede eindzege in een grote ronde. Ook de Vuelta zette je naar je hand. Het grote doel was echter het WK in het Australische Wollongong. De individuele tijdrit viel wat tegen met plek zeven. En toen kwam de gemengde ploegentijdrit.
"Natuurlijk is het onderdeel zelf niet het meest belangrijke van het WK. Maar ik vind het iets heel leuks, juist omdat je het als team doet. En ik had speciaal Mathieu van der Poel gevraagd tijdens de Draai voor de Kaai om mee te doen. We wilden er echt voor gaan."

"En toen lag ik na 500 meter al op de grond. Mijn hele WK-droom in duigen."

"Vooraf had ik met mijn coach Louis Delahaije een plan gesmeed voor een lange solo in de wegrit. Een beetje zoals in Yorkshire (waar Van Vleuten na een solo van 105 kilometer voor het eerst wereldkampioen werd, red.). Maar na die val (waarbij ze een breuk in haar elleboog opliep, red.) dacht geen haar op mijn hoofd nog aan winnen. Ik wilde graag nog een steentje bijdragen aan de overwinning van Marianne Vos en zelf met een iets beter gevoel het WK-toneel kunnen verlaten. Ik had helemaal geen ambities."

"Ook toen ik aan het begin van de koers dat shirt over mijn snelpak moest aantrekken, dacht ik: whatever... Normaal zou ik dat heel vervelend vinden, want het was natuurlijk hartstikke warm. Maar ik dacht: ik kan ook wel knechten met twee shirts over elkaar. Kom maar door met dat shirt. Het maakte me allemaal niets uit."

"Een ronde voor het einde zag ik een regenboog langs het parcours. Ellen en ik waren net aan het achtervolgen. Ik heb zelfs gedacht: wat gaaf als Marianne hier wereldkampioen wordt met die regenboog."

"Pas in de laatste twee kilometer, toen Marianne er niet meer bij zat, heb ik de switch gemaakt. Het heeft me ook geholpen dat Marianne achter de groep zat, want daardoor hoefde ik ook niet te rijden. En ik wist: als het samenkomt, dan is er een moment van vertwijfeling. Dat is hét moment."

"Het ging ook nog naar beneden, waardoor ik met vaart kon passeren en ze niet gelijk aan mijn wiel konden zitten. Eigenlijk was het te bizar voor woorden hoe ideaal die situatie was in die laatste kilometer."

"Ik heb er echt nog een week over gedaan om het te kunnen geloven. Ik dacht: dit is te mooi om waar te zijn. Ik was er zo niet meer mee bezig, dat het voor mijn gevoel ook gewoon niet kon. Nog altijd kan ik het niet helemaal bevatten."

En dus mag je jouw laatste seizoen rijden in de regenboogtrui. Jouw ploeggenoot Alejandro Valverde werd in zijn laatste seizoen het hele jaar uitgezwaaid. Ben je bang dat jou dat ook overkomt?
"Ja. Daar ben ik bang voor. Ik ben bang dat ik elke keer een 'laatstekoers-interview' ga krijgen. Daar heb ik echt geen zin in. Ik wil gewoon koersen en wedstrijden winnen. Met Louis heb ik alweer plannetjes gemaakt om aan mijn explosiviteit te werken voor het voorjaar."

Hoe belangrijk is Louis Delahaije voor jou?
"Hij laat mij niet de perfectionist zijn die ik eigenlijk ben. Hij wakkert het perfectionisme in mij niet aan. In mijn hoofd hoor ik hem heel vaak zeggen: 'Annemiek, dat gaat het verschil niet maken'. Hij heeft me geleerd te presteren vanuit plezier, terwijl ik daarvoor wilde presteren vanuit controle."

"We werken hard, maar hij bezorgt me geen schuldgevoel als ik wat later naar bed ben gegaan, als ik een blokje minder heb gedaan, als ik net wat minder wattage heb getrapt of wat langer koffiepauze houd."

"Er zijn genoeg coaches die zouden zeggen: 'Oké, maar volgende keer toch wat minder lang stoppen.' Dan gaat het plezier eraf en voel ik me schuldig bij de koffiestop. Nu zit ik bij de koffiestop met het idee: Annemiek, of je nu tien minuten korter of langer stopt, dat gaat het verschil toch niet maken. Dus geniet er maar van. En dát gaat het verschil wél maken."

Weet je zeker dat dit je laatste seizoen wordt?
"Ja, ik ga écht stoppen. En ik moet nu wel echt weg, want straks begint de bonte avond. En vannacht moet ik nog naar Biarritz om het vliegtuig te nemen naar Parijs voor de Tourpresentatie. Opstaan om half vier, help!"