Japan komt met nieuwe defensiestrategie, wil budget leger verdubbelen
Voor het eerst in tien jaar heeft Japan een nieuwe defensiestrategie aangenomen, waarmee de uitgaven aan het leger met miljarden euro's omhooggaan. "Voor de stabiliteit van Japan moeten we het defensiebudget verhogen," zegt premier Kishida.
Zijn uiteindelijk doel is zelfs een verdubbeling van het budget. Daarbij wil het leger raketten aanschaffen die doelwitten ver buiten de Japanse grenzen kunnen raken. Het is een zet die door de bevolking en buurlanden met achterdocht wordt bekeken.
Dat komt door Japans oorlogsverleden. "Het Japanse volk doet voor altijd afstand van oorlog," staat in Artikel 9 van de grondwet, ook wel bekend als de vredesclausule. Na de Tweede Wereldoorlog deed Japan, onder bezetting van de Amerikanen, afstand van geweld als middel om internationale conflicten op te lossen. Sindsdien spendeert het land slechts 1 procent van de nationale begroting aan defensie. Daar komt nu verandering in.
Groeiende dreiging
Meer dan een derde van de Japanse bevolking is overtuigd dat China van plan is Taiwan aan te vallen. Sinds een herinterpretatie van de Japanse grondwet in 2016 is het mogelijk dat Japan een oorlog kan worden ingesleurd als een bondgenoot wordt aangevallen.
Als Amerika reageert bij een mogelijke Taiwan-crisis, staat Japan dus voor een moeilijke beslissing: voor het eerst in bijna 80 jaar oorlog voeren, of hun grootste militaire bondgenoot in de steek laten.
De angst voor oorlog onder de bevolking groeit als gevolg. "Door deze zet zijn we juist buurlanden aan het uitdagen," zegt Ryusuke Motoyama, terwijl hij met 200 demonstranten richting het ministerie van Defensie loopt. "We lokken op deze manier China een oorlog in, alleen om de Amerikanen tevreden te houden."
Onderdeel van de nieuwe defensiebegroting is het aanschaffen van Amerikaanse Tomahawk-raketten met een bereik van 2500 kilometer. Volgens de nieuwe plannen moet de aanschaf hiervan dienen om de "tegenaanval-capaciteit" van Japan te versterken in het geval van een crisis, een eufemisme waarmee het kabinet wil voorkomen dat de aanschaf gezien wordt als voorbereiding op een aanvallende oorlog.
Tegelijk is Japan bezig om een reeks militaire bases te bouwen, waaronder een raketbasis op Ishigaki, een klein eilandje slechts 300 kilometer van Taiwan. Voor China vormt het een directe dreiging, Japan zou plotseling beschikken over de mogelijkheid militaire doelwitten diep in het vasteland te bereiken.
"Deze ontwikkeling is het gevolg van de oorlog in Oekraïne", verklaart Haruko Satoh, professor politieke wetenschappen aan de Universiteit van Osaka. "Daarbij worden de mogelijkheid van een invasie van Taiwan en de ontwikkeling van kernwapens in Noord-Korea gezien als directe dreigingen. Stellig vasthouden aan een defensieve houding kan daarom juist contraproductief zijn, zonder afschrikeffect kunnen andere landen denken dat een oorlog met Japan, of een conflict in Taiwan, zo gewonnen kan worden."
Niet alleen China en Noord-Korea worden gezien als een dreiging, ook Rusland houdt steeds vaker militaire oefeningen rond Japanse wateren. Volgens Satoh is de Japanse overheid al langer bewust van potentiële dreigingen: "Sinds de Koude Oorlog is er sprake van een geleidelijke herbewapening, maar nu gaat het ineens om een flink bedrag. Dat kan een schrikeffect opleveren."
Belastingen omhoog
Desalniettemin zeggen experts dat het geen absurde ontwikkeling is. De NAVO heeft 2 procent van de nationale begroting als richtlijn, en Japan loopt daarin al decennia achter. "Het is een normalisatie", legt Satoh uit. "We moeten naar 2 procent om mee te kunnen doen met onze bondgenoten."
Om de nieuwe uitgaven te bekostigen, wil premier Kishida bezuinigingen doorvoeren, maar ook de accijns op tabak en de vennootschapsbelasting verhogen. Op dit moment vinden er binnen de regeringspartij discussies plaats om ook de inkomstenbelasting te verhogen.
"Waar komt dit geld dan vandaan?" vraagt demonstrant Motoyama zich met een sarcastische toon af. "Over de ruggen van normale arbeiders, wij worden afgeperst door de overheid." De betogers schreeuwen leuzen als "stop de kernoorlog," en "weg met Kishida!" Motoyama is van plan de komende dagen te blijven protesteren, al lijkt het weinig effect te hebben. "Het defensiebudget gaat de komende jaren omhoog, dat is vrijwel zeker", legt Satoh uit. "De enige vraag die overblijft, is hoe de regering het gaat bekostigen."
