Geen 'Amazone-toestanden', voor Europese bossen komt gevaar van andere kant

Steeds meer Europees bos sterft af door 'natuurlijke verstoringen'. Daarbij gaat het om branden en stormen, maar vooral om schade veroorzaakt door schorskevers en andere plagen zoals insecten, ziekten en schimmels. Het Europese bos is in zijn geheel nog niet afgenomen, maar die dreiging wordt wel groter, waarschuwen onderzoekers.

Omdat bekend is dat de genoemde plagen verband houden met klimaatverandering, is de verwachting dat de schade alleen maar toeneemt, stelt een Europese groep bosbouwwetenschappers. Zij publiceerden hun een onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Global Change Biology.

De onderzoekers van onder andere de Wageningen Universiteit keken naar inventarisaties van de staat van de Europese bossen in de afgelopen zeventig jaar, van 1950 tot 2019. Daaruit bleek dat met name de laatste twintig jaar de schade is toegenomen.

In die periode verdween gemiddeld 80 miljoen kuub hout per jaar door dit soort verstoringen. Ter vergelijking: dat was 16 procent van de voorgenomen houtkap in de Europese Unie.

Naaldbos kwetsbaar

Volgens de Wageningse klimaatwetenschapper Gert-Jan Nabuurs is het grootste probleem hierbij niet dat het Europese bos door deze ontwikkelingen in omvang afneemt. "Integendeel: het is toegenomen; we hebben hier niet de problemen die je in tropische gebieden ziet. Maar dat dreigt te veranderen."

Het onderzoek laat vooral zien hoeveel invloed de klimaatverandering ook op de Europese bossen heeft, vertelt Nabuurs. De groei van het bos gaat steeds langzamer en is een land als Tsjechië al omgeslagen in krimp. En in Duitsland bijvoorbeeld zorgen de warme en drogere zomers ervoor dat de schorskever, een beestje ter grootte van een speldenklopje, in bepaalde jaren honderdduizenden hectare naaldbos verwoest. "Vooral de fijnspar is daar slecht tegen bestand", vertelt Nabuurs.

VN-top

De onderzoekers onderstrepen dat dergelijke verstoringen in bossen de klimaat- en biodiversiteitsdoelen verder uit beeld brengen, vanwege de belangrijke rol die bomen spelen bij de CO2-opslag. "Willen we de dynamiek achter dit soort verstoringen beter begrijpen en ze voorkomen, dan is dataverzameling vanuit een goed systeem van metingen cruciaal", onderstreept Marco Patacca, de Italiaanse hoofdonderzoeker achter de nieuwe studie.

Juist op dit moment is er in Montreal een VN-top over het behoud van de soortenrijkdom op aarde.