Griner weer in VS, Rusland verheugd over vrijlating wapenhandelaar Bout
De Amerikaanse bastketbalster Brittney Griner is weer terug in de Verenigde Staten. Ze landde met een klein vliegtuig op het militaire vliegveld Kelly Field Annex in Texas. Griner werd gisteren door Rusland vrijgelaten bij een gevangenenruil.
Ze zette begin van de middag (Nederlandse tijd) weer voet op Amerikaanse bodem:
Brittney Griner is een ster in het vrouwenbasketbal. Met de Amerikaanse ploeg won ze twee keer olympisch goud. Met haar WNBA-team Phoenix Mercury won ze in 2014 de landstitel en ze werd acht keer verkozen tot All Star.
In februari was de Amerikaanse competitie afgelopen en was ze onderweg naar haar tweede club, UMMC Jekaterinenburg. Op het vliegveld van Moskou werd ze betrapt met een kleine hoeveelheid cannabisolie in haar bagage, een middel dat verboden is in Rusland. Ze kreeg negen jaar celstraf vanwege het bezit en smokkelen van drugs en moest de straf uitzitten in een gevangenenkamp.
De Amerikaanse bekende schuld, maar zei ook dat ze de cannabisolie per ongeluk had ingepakt. Ze noemde het "een oprechte vergissing."
Geruild met wapenhandelaar
Als ruil voor de vrijlating van Griner lieten de Amerikanen gisteren de beruchte Russische wapenhandelaar Viktor Bout gaan. Die zat jaren in een Amerikaanse cel en kwam eerder vandaag al terug in Rusland.
Bout werd in 2008 in Thailand opgepakt en overgeleverd aan de VS. Daar zat hij een celstraf uit van 25 jaar voor hulp aan terroristen en een samenzwering om Amerikanen te doden. Hij zou wapens hebben geleverd aan onder meer milities in Angola, Sierra Leone en Liberia. Ook terroristische organisaties als Al Qaida en de Taliban zou hij van wapens hebben voorzien.
De Russische oud-militair kreeg de bijnaam merchant of death omdat hij jarenlang een belangrijke wapenhandelaar was. De film Lord of War uit 2005, met Nicholas Cage in de hoofdrol, is grotendeels op zijn leven gebaseerd.
Russische staatsmedia bestempelen het binnenhalen van Bout als een overwinning voor president Poetin. Parlementslid Maria Boetina was op luchthaven Vnukovo in Moskou toen Bout net was geland. Tegenover de staatstelevisie zei ze "dat Rusland zijn eigen mensen niet in de steek laat".
'Relatie niet verbeterd'
Echtgenote Alla liet vanochtend aan persbureau Reuters weten dat haar man weer in zijn eigen bed lag te slapen. "Hij heeft al drie dagen niet geslapen, dus hij neemt nu rust." Eenmaal wakker zei hij in een interview met staatszender RT dat hij nog moeilijk onder woorden kan brengen dat hij weer thuis is.
De gevangenenruil betekent niet dat de relatie tussen de VS en Rusland is verbeterd, benadrukte Kremlin-woordvoerder Peskov na de ruil tegenover staatspersbureau Tass. "Die is nog steeds droevig."
De Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken liet op zijn beurt doorschemeren dat de gevangenenruil niet het scenario was waar de regering van president Biden op had gehoopt. Het plan was om Bout te ruilen voor Griner en Paul Whelan, een Amerikaan die al jaren vastzit op verdenking van spionage. Whelan zelf ontkent daar iets mee te maken te hebben gehad.
Bittere pil
Whelans familie zegt de stap van de Amerikaanse regering te steunen, maar ervaart het nieuws toch als een bittere pil. "Dat Paul niet alleen nog steeds vastzit, maar dat de VS mogelijk geen andere manieren heeft om hem thuis te krijgen, is een nieuwe zorg voor ons", zegt broer David.
"Om totaal onwettige redenen behandelt Rusland de zaak van Paul anders dan die van Brittney", zegt president Biden daarover. "Hoewel we er niet in zijn geslaagd om Pauls vrijlating veilig te stellen, geven we niet op."
Volgens persbureau AP kwamen de Verenigde Staten na maanden van intensieve onderhandelingen tot de conclusie dat de huidige deal de beste was die ze voor elkaar konden krijgen. Of, zoals de woordvoerder van het Witte Huis het omschreef: "Dit ging niet over de keuze welke Amerikaan we thuis zouden kunnen krijgen. Het ging over de keuze of we één Amerikaan zouden thuisbrengen, of geen."
Het vrijlaten van Griner leidde tot grote vreugde bij haar familie en in de basketbalwereld. In haar woonplaats Houston werd het stadhuis verlicht in de kleuren van de Amerikaanse vlag.
"Ik was geschokt en in tranen", zei haar voormalige coach Dawn Staley. Basketbalsterren Chris Paul, Trae Young en Kyrie Irving uitten via Twitter hun steun en oud-teamgenoot Brianna Turner noemde haar vrijlating "het beste nieuws ooit".
De familie van Griner bedankte president Biden in een verklaring voor "al het onvermoeibare werk" dat is verzet om "Brittney thuis te brengen".
