Nieuw-Zeelandse boeren woedend om ‘scheetbelasting’

• Meike Wijers

  correspondent Australië

In Nieuw-Zeeland wil de regering dat boeren een belasting gaan betalen voor de uitstoot van hun vee. De heffing moet bijdragen aan het doel om klimaatneutraal te zijn in 2050 en de uitstoot van methaan met 10 procent te verminderen voor 2030.

De sector is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de emissies van Nieuw-Zeeland. Het gaat onder meer om het schadelijke broeikasgas methaan, dat vrijkomt door scheten en boeren van vee. Een ander broeikasgas, lachgas, komt vooral vrij uit grond die is bemest met kunst- of dierlijke mest.

De agrarische sector is een van de laatste sectoren in Nieuw-Zeeland die moeten gaan betalen voor emissies. Het land heeft al sinds 2008 een emissiehandelssysteem, maar boeren hoefden hier tot nu toe niet aan mee te doen.

Boeren woedend

Boeren zijn woedend over het voorstel van de regering. "Dit plan is een stomp in de maag van boeren", zegt Stu Muir (52). Hij runt een zuivelboerderij in de heuvels van Aka Aka in de regio Waikato, op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland.

"Wij proberen al jaren het juiste te doen voor ons land en het klimaat, maar wel op een manier die ook ten goede komt aan onze gemeenschap. Dat wordt nu aan de kant geschoven", zegt hij.

Muir is vijfde generatie boer in dit gebied. Zijn voorouders kwamen begin negentiende eeuw vanuit Schotland naar Nieuw-Zeeland. Muir is opgegroeid op de boerderij, net als zijn vier kinderen nu. "Mijn kinderen helpen al vanaf jonge leeftijd mee op het land. Ze weten precies waar hun voedsel vandaan komt. Het is een natuurlijk leven", zegt hij.

Grootste zuivel-exporteur

Hij is niet de enige, in heel Nieuw-Zeeland staan ruim 50.000 boerderijen. Op een bevolking van 5 miljoen mensen zijn er meer dan 10 miljoen koeien en 26 miljoen schapen. De sector is goed voor meer dan de helft van de export, Nieuw-Zeeland is de grootste exporteur van zuivel ter wereld.

Maar Muir is bang dat hij misschien de laatste professionele boer is in de familie. "Dit plan zorgt ervoor dat boeren failliet gaan", zegt hij. Daar zijn veel boeren huiverig voor. Lobbygroep Groundswell NZ stelt dat zo'n 20 procent van boerenbedrijven failliet zullen gaan.

Sinds de regering de plannen aankondigde, is er veel verzet. Een petitie met meer dan 100.000 handtekeningen werd per tractor aangeboden aan de minister. Demonstranten gingen in trekkers de straat op.

Het debat is steeds meer gepolariseerd terwijl boeren, belangenorganisaties en de Nieuw-Zeelandse regering eerder juist samenwerkten. In het samenwerkingsverband He Waka Eke Noa zijn de partijen al sinds 2019 in gesprek over hoe de uitstoot van de agrarische gemeenschap verminderd kan worden. Uiteindelijk kwam daar een voorstel uit en stemden boeren in met een belasting op hun emissies.

Belasting

Het grote verschil met het huidige plan dat de regering van premier Jacinda Ardern nu heeft ingediend is dat boeren invloed wilden hebben op de hoogte van die belasting. Maar in plaats daarvan wil de regering een onafhankelijke partij aanstellen die ieder jaar de hoogte van de belasting bepaalt.

De uitstoot kan wel gecompenseerd worden, door het planten van bomen. Maar daar zitten veel haken en ogen aan, zegt klimaatwetenschapper David Hall van de Auckland University of Technology. "Er is veel aandacht voor compensatiemogelijkheden in dit plan, en te weinig voor biodiversiteit."

Dennenbomen horen van nature niet thuis in Nieuw-Zeeland. Maar omdat ze snel groeien, worden ze veel geplant om uitstoot te compenseren. Dat kan ten koste gaan van de biodiversiteit, zegt Hall. "Het wordt lucratiever om landbouwgrond te gebruiken voor het planten van dennenbossen. Maar dat levert een monocultuur op waardoor onze inheemse dieren en planten minder ruimte krijgen."

Terwijl biodiversiteit belangrijk is bij de aanpak van klimaatverandering. "We hebben een gecombineerde aanpak nodig zodat de maatregelen ter bestrijding van klimaatverandering, geen negatieve gevolgen hebben op biodiversiteit", zegt Hall.

'Geen erkenning'

Dat is ook waar zuivelboer Muir zich zorgen om maakt. Hij heeft veel geïnvesteerd in het laten verwilderen van delen van zijn land om de biodiversiteit te stimuleren. "Ik heb tijd en geld gestoken in het opschonen van de lokale rivier, sindsdien zijn alle inheemse vissen en vogels weer terug. Maar in dit plan krijg ik daar helemaal geen erkenning voor."

Dat ziet Hall ook als een gemis aan dit voorstel van de regering. Hoewel hij benadrukt dat de belasting nodig is om emissies omlaag te krijgen, pleit hij voor meer begrip voor de boeren. "Dit is heel ingrijpend voor mensen, we moeten daar rekening mee houden en allemaal bijdragen aan het verminderen van de uitstoot", zegt hij.

In het parlement is overwegend veel steun voor het voorstel van de regering. Begin volgend jaar wordt het definitieve plan gepresenteerd. De belasting gaat vanaf 2025 in.