Kabinet presenteert langverwachte stikstofplannen

• Sarah Bürmann

  redacteur Binnenland

Na veel worstelingen, omwegen en uitstel komt het kabinet vanmiddag met zijn plannen om het stikstofprobleem aan te pakken. Boeren, bouwers, natuurbeschermers en provincies kijken daar vol spanning naar uit. De plannen hebben invloed op wat er voor hen mogelijk is in Nederland.

Ze hebben nog veel vragen, maar of het kabinet die vandaag allemaal kan beantwoorden is nog maar de vraag. Wat weten we al? En wat kunnen we verwachten?

Toekomst van de landbouw

Het is voor iedereen van belang dat het kabinet met duidelijke plannen komt over de toekomst van de landbouw. Dat kreeg de vorige landbouwminister Staghouwer eerder niet voor elkaar. De Tweede Kamer vond zijn plannen te onduidelijk. Staghouwer vond zichzelf uiteindelijk niet de juiste persoon om door te gaan.

Dus is het aan zijn opvolger Piet Adema. Die houdt de plannen met opzet vaag, omdat hij ruimte wil laten voor onderhandelingen met boeren en ketenpartijen, zoals supermarkten, veevoerproducenten en banken. Uiteindelijk moeten die gesprekken namelijk leiden tot een landbouwakkoord. Daarin staat centraal: het verdienmodel voor de boer en de manier waarop boeren in de toekomst moeten gaan werken.

Nederland van het bouwslot

Het was al moeilijk om vergunningen af te geven aan bouwprojecten die stikstof uitstoten, maar sinds de hoogste bestuursrechter begin deze maand een streep zette door de bouwvrijstelling ligt de vergunningverlening vrijwel stil. Het kabinet komt met plannen om de vergunningverlening weer op gang te helpen. Dat kan alleen als er minder stikstof wordt uitgestoten in de buurt van natuurgebieden.

Het kabinet is van plan om de meest vervuilende veehouderijen een aanbod te doen om met hun bedrijf te stoppen. Daar staat een stopbonus tegenover. Boeren krijgen 120 procent van de marktwaarde vergoed. Daar staat tegenover dat boeren die niet willen meewerken te maken krijgen met strengere milieu-eisen, waardoor het nauwelijks nog mogelijk zal zijn om hun bedrijf voort te zetten.

Industrie

Een grote klacht van de boeren in de afgelopen jaren was dat zij alleen leken op te draaien voor het stikstofprobleem in Nederland. Het kabinet kondigt daarom vandaag ook maatregelen aan waarmee de industrie te maken krijgt. Zo wil het kabinet een stikstofheffing invoeren. Hoe meer bedrijven straks uitstoten, hoe meer ze betalen. Het kabinet hoopt dat bedrijven daardoor schoner worden.

Wat dit betekent voor grote uitstoters als Tata Steel en Schiphol is nog onduidelijk. Maar dat het bedrijfsleven hiermee te maken krijgt, staat vast.

Stikstofdoelen

Vanmiddag wordt niet alleen duidelijk hoe het kabinet het stikstofprobleem wil aanpakken. Er komt ook een plan naar buiten om de kwaliteit van de bodem en het water te verbeteren. Woensdag lekte via De Telegraaf uit dat het grondwaterpeil hoger moet in veenweidegebieden om verzakking van huizen en CO2-uitstoot uit veen tegen te gaan. Dat heeft nadelen voor boeren, want erg natte weilanden zijn een probleem voor tractoren en vee.

Het kabinet bespreekt de plannen vandaag en vanmiddag maken alle ministers die betrokken zijn bij de bodem-, water- en natuurproblematiek bekend wat er is besloten: minister Van der Wal (Natuur en Stikstof), minister Adema (Landbouw), minister De Jonge (Wonen), minister Jetten (Klimaat en Energie) en minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat).

Het stikstofdossier is ingewikkeld. In deze special van NOSop3 bepaal je daarom zelf hoe gedetailleerd je wilt bijlezen. Kies voor de basis, iets meer, nóg iets meer, of de details: