Minder lockdowns maar wel 'zero covid': China worstelt met coronabeperkingen
Bijna drie jaar nadat de eerste mensen zich meldden in de ziekenhuizen van Wuhan met een onbekende longaandoening, leeft een groot deel van de 1,4 miljard Chinezen nog altijd met de gevolgen van de zerocovidaanpak. In Peking zijn restaurants, kantoren en parken opnieuw gesloten. De enige plekken waar het druk is, zijn de teststraten waar de rijen al wekenlang uitdijen.
Onder de oudere wachtenden in een teststraat in Wangjing, in het noordoosten van Peking, lijkt de steun voor de maatregelen nog onverminderd groot. "We doen het goed, ons beleid is succesvol", zegt een pensionado, die met zijn hond is aangesloten in de rij. "In China word je niet ziek." Veel mensen worden er inderdaad niet ziek, coronadoden zijn er volgens de officiële statistieken nog altijd nauwelijks te betreuren. "Ik heb mijn derde prik binnen."
Deze hondenbezitter is een uitzondering. Met name onder ouderen blijft de vaccinatiegraad laag. Van de 80-plussers in China is slechts 40 procent geboosterd, met Chinese vaccins als Sinovac en Sinopharm. Buitenlandse vaccins worden nog altijd tegengehouden. Waar Hongkong al bijna twee jaar met het BioNTech-vaccin prikt, krijgen in de rest van China voorlopig alleen buitenlanders toegang tot het vaccin dat in het Westen bekendstaat als de Pfizer-prik. Terwijl vaccins ook in China worden gezien als essentiële stap naar heropening.
"Er wordt vooruitgang geboekt in de bestrijding in Chongqing, al blijft het aantal coronagevallen stijgen", constateerde vicepremier en 'chef covid' Sun Chunlan onlangs. Naast Chongqing worden andere megasteden als Guangzhou en Peking op dit moment het hardst geraakt door de maatregelen. "De situatie blijft complex en grimmig", zei Sun. Een understatement, zeker voor de slachtoffers van het gevoerde beleid.
Gegijzeld in quarantainehotel
Zoals in Zhengzhou, hoofdstad van de provincie Henan. Samen met zijn enkele maanden oude dochtertje werd Baoliang recent in een quarantainehotel geplaatst, nadat zijn vrouw positief testte op corona. Als de baby even later kampt met hevig spugen en diarree, blijken de hulpdiensten niet in staat adequaat in te grijpen, valt te lezen op de Chinese nieuwssite Sohu.
Medici weigeren de vader en zijn dochtertje in eerste instantie mee te nemen, haar situatie wordt als 'niet ernstig' bestempeld. Een positieve sneltest van Baoliang bemoeilijkt de situatie verder. Als ze enkele uren later toch naar een ziekenhuis kunnen, is het te laat en overlijdt het meisje.
Geen medicijnen
Ook Li, niet haar echte naam, weet hoe het is om te schreeuwen in de Chinese covidwoestijn. Even na middernacht wordt er in Guangzhou op haar deur geklopt. "Ik stond op het punt naar bed te gaan", zegt Li, die kampt met depressies, een bipolaire stoornis en schizofrenie. "We moesten ons onmiddellijk klaarmaken en zouden worden meegenomen voor quarantaine."
De weg naar dat quarantainekamp blijkt een lange, deuren blijven dicht omdat de juiste papieren ontbreken. "Pas rond tien uur in de ochtend kwamen we aan en konden we rusten", verzucht ze. De grootste problemen moeten dan nog beginnen: haar medicijnen raken op. "Ik was emotioneel volledig gebroken."
Als een zending van haar moeder haar niet kan bereiken plaatst ze een noodoproep op sociale media. Tientallen telefoontjes van wijkartsen, een buurtcomité en de politie volgen. "Hun belangrijkste doel was niet om mij te helpen, maar om mij die post te laten verwijderen." Li krabbelde er weer bovenop, maar dat geldt niet voor iedereen.
Op sociale media verschenen de afgelopen maanden opvallend veel filmpjes van vermeende zelfmoordpogingen. Omdat cijfers geheim worden gehouden, valt niet te verifiëren of het aantal zelfmoorden sinds China's lockdownbeleid daadwerkelijk is opgelopen.
Verzet tegen lockdowns
Inmiddels is er een twintigpuntenplan gelanceerd dat meer ruimte moet bieden voor 'maatwerk' bij bestrijding van de epidemie. Nauwe contacten van mensen die mogelijk in contact zijn geweest met een besmet persoon worden daarbij in principe niet meer in quarantaine geplaatst. Ook is er meer ruimte voor kortere en kleinere lockdowns en maken quarantainekampen vaker plaats voor verplichte thuisquarantaine.
Maar bij lokale overheden, en bij burgers, zorgen de signalen uit Peking tot nu toe vooral voor verwarring. Minder testen en minder ingrijpende lockdowns, maar tegelijkertijd goeddeels vasthouden aan 'zero covid' blijken in de praktijk moeilijk samen te gaan. Shijiazhuang, niet ver van Peking, experimenteerde even met versoepelingen, maar koos voor het vertrouwde instrumentarium toen het aantal coronagevallen verder opliep.
Volgens zakenbank Nomura zitten nu zeker 400 miljoen mensen in het land in enige vorm van lockdown. Peilingen zijn er niet in China, maar zeker op plekken waar de hardste klappen zijn gevallen, zoals in Shanghai, is de frustratie groot. In Guangzhou braken mensen onlangs uit een gebied waar een lockdown was afgekondigd.
In Zhengzhou, waar 's werelds grootste iPhonefabriek staat, wordt door medewerkers al langer geprotesteerd tegen de erbarmelijke werkomstandigheden en zijn er conflicten over beloofde bonussen. Vandaag werd daar door politieagenten in witte pakken met traangas en geweld ingegrepen.
