Mee in de ochtendspits: 'Soms Japanse toestanden, maar wat doe je eraan?'

• Jorn Kompeer

  redacteur Binnenland

Zeuren over de trein, het lijkt soms bijna een Nederlandse traditie. Maar de afgelopen weken was daar ook echt reden toe. Te weinig zitplaatsen, korte treinen of treinen die helemaal niet reden. Door de aanhoudende personeelstekorten bij de Nederlandse Spoorwegen diende een recordaantal mensen de afgelopen periode een klacht in bij reizigersvereniging Rover. En de vooruitzichten zijn slecht, want sinds vanochtend moeten treinreizigers op bepaalde trajecten het doen met nog minder ritten.

Dagelijks maken ongeveer een miljoen Nederlanders gebruik van de trein. Wat vinden zij zelf van alle problemen? We gingen mee in de ochtendspits.

7.32 uur: station Gouda

De intercity naar Utrecht is net vertrokken, dus is het even rustig op het perron. Daar staat ook Maaike, die voor haar werk vier dagen per week op en neer gaat. "Je moet echt bewust kijken welke trein je neemt tegenwoordig. Zo is de intercity die doorrijdt naar Groningen vaak veel langer dan de andere treinen naar Utrecht. Nu ik dat weet, neem ik er soms eentje eerder of later."

Na de spits pas vertrekken vindt Maaike geen optie "Ik wil gewoon om 16.00 uur weer naar huis." Ook scholier Lars, die aan de overkant van het perron staat, is gebonden aan de ochtendspits, legt hij uit. "Ik ga in Houten naar school en bepaal niet mijn eigen rooster."

Ze stappen allebei hun trein in. Het is inmiddels een stuk drukker, maar op dit tijdstip kan bijna iedereen nog zitten.

8.02 uur: station Utrecht Centraal

Vanaf het drukste station van Nederland kun je alle kanten op. Maar reizigers naar Amsterdam hebben deze ochtend pech. Hun trein van 8.09 uur valt op het laatste moment uit. De volgende gaat een kwartier later, maar dat is voor veel mensen te laat - dus proppen ze zich nog snel in de intercity naar Schiphol, die ook langs Amsterdam komt.

Reiziger Mania wacht wel op de volgende trein. "It's okay", zegt ze in het Engels. "Ik kies er zelf voor om in de spits te reizen, want ik kan ook thuiswerken." De 'cancellations', treinen die op het laatste moment uitvallen, vindt ze wel vervelend.

Op hetzelfde perron staat ook Marnix, die nog even koffie heeft gehaald. "Af en toe zijn we net sardientjes in een blik. Japanse praktijken, waarbij mensen zich naar binnen persen, heb ik ook al meegemaakt. Je krijgt dan ook van die ijle lucht in de trein."

Marnix vertelt net verhuisd te zijn van Apeldoorn naar Utrecht om dichter bij zijn werk te wonen. "Ik wilde de auto verkopen, maar heb besloten 'm nu toch te houden. Ik kan namelijk niet meer vertrouwen op de trein." Ook reizigers met een beperking nemen door de aanhoudende problemen minder vaak de trein, waarschuwde belangenorganisatie Ieder(in) vanochtend al.

Om 8.29 uur stapt iedereen in een lange dubbeldekker naar Amsterdam. Maar die lengte mag niet baten: door de hele trein moeten mensen staan. Voor de personeelstekorten reden hier altijd zes treinen per uur, nu zijn het er vier.

Als na 18 minuten de deuren openen op station Amsterdam Amstel verlaten veel mensen de dubbeldekker. Reiziger Freek kan nu juist gaan zitten. Hij herkent de drukte, maar reageert er gelaten op. "Er zijn overal personeelstekorten. Ik kan er toch niks aan veranderen, dus moeten we ons er niet te druk over maken."

8.54 uur: station Amsterdam Centraal

Ook reiziger Inno heeft begrip voor de personeelstekorten bij de NS. "Ik zit zelf in het onderwijs, ook zo'n sector waarin dat speelt. Beroepen met minder status hebben daar nu allemaal mee te maken, denk ik."

"Hier erger ik me wel aan", zegt hij terwijl hij naar het vertrekscherm wijst. Daarop staat dat zijn intercity naar Vlissingen is uitgevallen. "Dat zo'n trein dan last minute opeens niet rijdt, is echt irritant. Als het in de volgende trein te druk is, ga ik gewoon eerste klas zitten hoor, ook al mag dat eigenlijk niet."

Inmiddels is het na negenen, het hoogtepunt van de ochtendspits is geweest. Morgen weer een nieuwe, maar dan waarschijnlijk nog iets drukker omdat op dinsdag veel mensen op kantoor werken.