Vervoersbedrijven spannen kort geding aan tegen kabinet om spoorconcessie NS

Verschillende vervoersbedrijven slepen de overheid voor de rechter, om tegen te houden dat de Nederlandse Spoorwegen in 2025 opnieuw een vergunning krijgt voor het gebruik van het grootste deel van het spoorwegnetwerk. Deze bedrijven willen ook meedingen naar deze vergunning. Alle aandelen van de NS zijn in handen van de Nederlandse staat.

De NS heeft nu al het alleenrecht om over het grootste deel van het spoor te rijden. Dat alleenrecht wordt de 'concessie voor het hoofdrailnetwerk' genoemd. Het kabinet is weer van plan de concessie, die loopt van 2025 tot 2035, opnieuw onderhands uit te geven aan NS. Maar in het civielrechtelijk kortgeding eisen de vervoerders dat die concessieverlening niet wordt verlengd.

Concurrentie kan niet meedingen

Andere vervoersbedrijven kunnen niet meedingen omdat er sprake is van een onderhandse aanbesteding. Volgens Arriva, Transdev (Connexxion), Keolis, Qbuzz en EBS is die procedure verboden. Deze vervoersbedrijven hebben zich verenigd in belangenclub Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN).

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vond in 2020 de Nederlandse Spoorwegen de meest geschikte kandidaat voor een nieuwe tienjarige vergunning vanaf 2025. Het kabinet was toen tevreden over de prestaties van NS. De nieuwe concessiehouder zou de komende jaren veel investeringen moeten doen in het beveiligen van het treinverkeer en in nieuw materieel. Het kabinet besloot toen ook de onderhandse aanbesteding niet openbaar te maken.

In 2020 al naar de rechter

Kort daarna spanden de FMN-vervoerders ook al een kort geding aan tegen het kabinet. Toen verwees de rechter door naar het Europese Hof van Justitie.

Afgelopen juli bleek dat de Europese Commissie tegen de onderhandse concessie is. Eurocommissaris Adina Vălean noemde in een brief aan het kabinet, een nieuwe gunning aan de NS een "ernstig risico op overtreding van het Europees recht". Ze benadrukte dat het kabinet verzuimt bij andere vervoerders te polsen of die op het Nederlandse spoor willen rijden.

Voor de laatste concessie die tot en met 2024 loopt, betaalt de NS jaarlijks 200 miljoen euro. Komende dinsdag overlegt de Tweede Kamer over de gunning.

Het is nog onduidelijk wanneer de zaak voor de rechter komt.