Goedkope Iraanse kamikaze-drones zijn probleem voor Oekraïne
Ze draaien op een simpele tweetaktmotor, als een ouderwetse gemotoriseerde grasmaaier, maar dwingen Oekraïense burgers tot vluchten in schuilkelders: Iraanse 'kamikaze'-drones. Ze worden volgens Oekraïne steeds vaker ingezet door het Russische leger.
Het zijn in feite gelanceerde onbemande vliegtuigjes met tientallen kilo's explosieven aan boord. Ze vliegen op een voorgeprogrammeerd doelwit af en exploderen daar. Afgelopen week nog zou in de regio Kiev kritieke infrastructuur zijn getroffen door zulke drones.
De gouverneur sprak van "een drone-bombardement door binnendringers op de gemeenschap van Makariv". Het is onduidelijk of er slachtoffers zijn gevallen. Ook werd volgens Oekraïne in de omgeving een energiecentrale geraakt bij een drone-aanval. Eerder gaf Oekraïne toe dat op diverse plekken ook legermaterieel en -infrastructuur is getroffen.
Dit zou beeld zijn van zo'n kamikaze-droneaanval in de havenstad Odessa:
Eén Shahed 136, zoals de in Iran gemaakte kamikaze-drones heten, is relatief makkelijk neer te halen. Het toestel is niet bepaald hi-tech. De productiekosten zijn naar schatting 20.000 dollar. Dat is kleingeld vergeleken met andere legerdrones. Het is daarom een welkom alternatief voor Rusland, aangezien de voorraad peperdure precisieraketten en -munitie rap slinkt.
Het probleem voor Oekraïne is dat Rusland er tientallen tegelijk kan lanceren en zo de Oekraïense luchtafweer kan overbelasten. "Het Oekraïense leger kan de meeste neerhalen, maar niet allemaal", zegt Samuel Bendett. Hij is expert op het gebied van Russische defensietechnologie bij de Amerikaanse denktank CNA. "En er hoeft er maar één door te komen."
Omvang schade onduidelijk
De schade aan burgerdoelen, civiele infrastructuur of legerdoelwitten kan groot zijn. Alleen is dat sterk afhankelijk van het doelwit. Een bunker is bijvoorbeeld beter bestand tegen zo'n explosie dan een woning.
Oekraïne treedt niet of nauwelijks in detail over wat Rusland met alle drone-aanvallen heeft vernietigd. Dat is niet zonder reden: zo weet ook Rusland in ieder geval niet via de media hoe effectief een aanval is geweest.
"Het is ook een psychologisch wapen", vervolgt Bendett. "Deze drones treffen burgerdoelen en civiele infrastructuur, zoals energiecentrales." En waar Shaheds naderen, die ook wel brommers worden genoemd vanwege de herrie die de motor maakt, klinkt het luchtalarm. Burgers moeten dan schuilen in metrostations of schuilkelders.
Overigens ontkent Moskou dat het Iraanse drones inzet en Teheran weerspreekt dat het drones heeft geleverd aan Rusland. Maar Oekraïne heeft diverse video's en foto's van drone-inslagen, in beslag genomen Shaheds of Mohajers en brokstukken van neergehaalde toestellen gepubliceerd:
Bendett: "De eerste lichting Iraanse drones bevatte naar schatting enkele honderden toestellen. En de Oekraïense president Zelensky heeft gezegd dat Iran van plan is er nog eens 2400 te sturen." Als dat klopt, zal het Iraanse onbemande oorlogstuig een steeds groter probleem worden voor Kiev.
Ze dwingen Oekraïne meer te investeren in luchtafweergeschut. De VS gaat aanvullende geavanceerde luchtafweersystemen sturen. En Oekraïne zegt van Duitsland al een IRIS-T-luchtafweersysteem te hebben ontvangen, er zijn er nog drie onderweg.
Stoorzenders
De NAVO zei gisteren dat er ook honderden stoorzenders, om de radar van de drones te verwarren, worden gestuurd. "Die kunnen de drones van Russische en Iraanse makelij krachteloos maken", zei NAVO-chef Stoltenberg.
Het klopt volgens expert Bendett dat zulke jammers effectief kunnen zijn tegen drones. Maar daarmee is het probleem volgens hem zeker niet opgelost. "Rusland kan proberen de drones zo aan te passen dat de elektronica minder vatbaar is voor zulke verstoring. En zelfs als dat niet lukt en de drones van koers worden gebracht door de stoorzenders kunnen ze alsnog schade aanrichten."
