Shell wilde dat aardbevingen door gaswinning 'weer geaccepteerd werden'
Aardbevingen zouden "weer een normaal onderdeel van gaswinning" moeten worden, schreef Shell zeven jaar geleden in een nota. "Weliswaar vervelend, maar acceptabel gezien het lage risico en de grote voordelen die er voor de regio tegenover staan."
Het document kwam vanochtend ter sprake bij de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen, waar de allerhoogste baas van Shell, Ben van Beurden, werd gehoord. Hij zei de passage over aardbevingen niet te kennen, maar erkende wel dat alle mijnbouwactiviteiten negatieve effecten kunnen opleveren. Achteraf gezien is Shell daar "waarschijnlijk naïef" over geweest.
Shell maakte zich zorgen over kosten
De nota was geschreven voorafgaand aan een gesprek van Shell met topambtenaren van het ministerie van Economische Zaken. Van Beurden vertelde hoe Shell zich steeds meer zorgen ging maken over de teruglopende opbrengsten van het Groningse gas. Gaandeweg, zei hij, werden die opbrengsten te laag en de kosten te hoog. Shell heeft dat het kabinet meermaals duidelijk proberen te maken.
Premier Rutte was gevoelig voor deze argumentatie en heeft Van Beurden in 2015 daarom verzekerd dat de gaswinning niet onder de 27 miljard kuub zou komen. De steeds hogere kosten van de schadeafhandeling en de versterkingsoperatie werden steeds problematischer voor Shell en de NAM, voor de helft eigendom van Shell.
Tijdens het verhoor ging het uitgebreid over waar het kantelpunt lag voor Shell. Dat wil zeggen het niveau van gaswinning, waarbij het voor Shell niet langer rendabel was om gas te winnen in Groningen. De Staat wilde gaandeweg dat er steeds minder gas werd gewonnen, terwijl het productieniveau volgens Shell niet lager zou moeten uitkomen dan 27 miljard. Van Beurden noemde die hoeveelheid al "pijnlijk", maar daar bleef het niet bij.
Steeds meer werd gezocht naar het niveau dat minimaal nodig was om de leveringszekerheid te kunnen blijven garanderen. Maar "een productiefilosofie alleen gebaseerd op leveringszekerheid werd als desastreus beschouwd", vond Shell in 2015. Volgens Van Beurden zou dat ertoe leiden dat de Staat en de multinationals veel inkomsten zouden mislopen en dat er meer gas in het buitenland gekocht zou moeten worden.
Voortdurend spanning Shell en NAM
Duidelijk werd ook dat er voortdurend spanning bestond tussen Shell en de NAM. De NAM was verantwoordelijk voor het oppompen van het gas en Shell stond als aandeelhouder meer op afstand. Meerdere keren heeft Van Beurden het bedrijf duidelijk gemaakt dat Shell ook echt op afstand moest blijven. "Je moet als aandeelhouder niet op de stoel van de operator gaan zitten."
Tegelijk had Van Beurden wel goed zicht op de problemen bij de NAM en hij bemoeide zich daar ook mee. "Op een bepaald moment waren er bij de NAM meer mensen in dienst voor de schadeafhandeling dan voor de geologie", zei Van Beurden. "Dat moest niet, daar moesten we van af."
Uit het verhoor werd ook duidelijk dat Ben van Beurden en premier Rutte goed bevriend zijn. Formeel troffen ze elkaar de afgelopen jaren tenminste één keer op een jaarlijks diner, samen met de ceo van het Amerikaanse ExxonMobil. Maar naast formele waren er ook informele contacten. "Ik beschouw de minister-president als een vriend", zei Van Beurden.
