Reacties op aanbevelingen Remkes: van 'hoognodige bijsturing' tot 'ondermaats'
Stikstofbemiddelaar Johan Remkes voorspelde het al in zijn persconferentie over zijn langverwachte rapport over het stikstofbeleid: er zal waarschijnlijk niemand zijn die bij al zijn aanbevelingen staat te juichen. Daarin kreeg hij gelijk, getuige de uiteenlopende reacties op zijn voorstellen.
Zo zei boerenbelangenorganisatie LTO Nederland, waarbij ruim 30.000 ondernemers uit de land- en tuinbouwsector zijn aangesloten, dat Remkes in zijn advies duidelijk elementen uit hun inbreng had overgenomen. De organisatie spreekt van een "forse en hoognodige bijsturing" van het kabinetsbeleid.
Maar er klonk kritiek op het voorstel van Remkes om binnen een jaar 500 tot 600 bedrijven om te vormen of in het uiterste geval uit te kopen. Dat is volgens LTO zowel onmogelijk als onnodig. "Je kunt niet in één jaar de piekbelasters opsporen én opkopen", zegt LTO-voorzitter Sjaak van der Tak.
Aan de andere kant noemt milieuorganisatie Greenpeace de maatregelen die Remkes aanbeveelt vanuit natuuroogpunt "ondermaats": "De meeste stikstofruimte die vrijkomt bij het op korte termijn aanpakken van piekbelasters, gaat nog steeds naar vergunningverlening voor de aanleg van bijvoorbeeld snelwegen", zegt directeur Andy Palmen van Greenpeace Nederland.
De aanbevelingen van Remkes in beeld:
In de Tweede Kamer werd overwegend positief gereageerd op het advies van Remkes. Veel Kamerleden benadrukten dat Remkes erin geslaagd was alle partijen weer om de tafel te krijgen en dat alleen dat al een verdienste was in een gepolariseerde discussie. Er vielen vaak woorden als "een goede eerste stap" "en een goed uitgangspunt".
Het kabinet komt volgende week vrijdag met een reactie, maar de ministers Van der Wal (Stikstof) en Adema (landbouw) zeiden vandaag al wel een paar dingen. Zo heeft Van der Wal er spijt van dat de plannen van het kabinet bij veel boeren tot onrust en emoties hebben geleid, "helemaal omdat dat in combinatie ging met een gebrek aan perspectief". Ze is het met Remkes eens dat haar omstreden stikstofkaart van tafel moet. Ze wil kijken naar "andere kaarten op een ander abstractieniveau".
Van der Wals collega Adema, die pas twee dagen minister is, noemde het rapport een cadeau. Hij wees erop dat Remkes in zijn advies ingaat op het geschonden vertrouwen. "We mogen als overheid in de spiegel kijken, want wij zijn hier de medeveroorzaker van geweest", zei Adema.
Hoekstra: later inhoudelijke reactie
CDA-leider en minister Hoekstra wilde niet veel inhoudelijks zeggen over het rapport. Hij zei wel dat het advies van Remkes belangrijke aanknopingspunten biedt. Hoekstra veroorzaakte in augustus veel onrust in Den Haag met zijn uitspraak dat de stikstofdoelen van het kabinet (50 procent reductie in 2030) niet heilig zijn. Hij ging daarmee in tegen het regeerakkoord en de Tweede Kamer kwam ervoor terug van reces.
In zijn rapport schrijft Remkes vandaag dat "vooralsnog" moet worden vastgehouden aan de doelstellingen voor 2030, maar de bemiddelaar wil ook dat in 2025 en 2028 nog eens wordt bekeken of de reductie overal kan worden gehaald. Hoekstra zei vandaag dat het niet verstandig is om nu op "stukjes" in te gaan en hij verwees naar de latere kabinetsreactie.
Aan de slag gaan
VVD-Kamerlid Van Campen las in het rapport van Remkes vooral: "Laten we er nu samen de schouders onder zetten om aan de slag te gaan". De VVD is het met Remkes eens dat de staat van de natuur centraal moet staan en dat er in 2025 en 2028 ijkmomenten moeten komen.
Ook D66, dat in de coalitie bekendstaat als de felste verdediger van een harde stiikstofaanpak, vindt het heel verstandig dat Remkes in 2025 en 2028 evaluatiemomenten inbouwt om te kijken hoe het er met de reductie voor staat. Kamerlid De Groot benadrukte verder dat Remkes de "natuur op één zet en daar ook alle partijen achter heeft gekregen".
Ook coalitiegenoot ChristenUnie vindt dat Remkes complimenten verdient. Volgens Kamerlid Grinwis klinkt het advies als een klok. Hij wil dat Den Haag nu samen met boeren, natuurbeheerders en andere partijen samenwerkt aan een goede toekomst voor de boeren en aan een betere staat van de natuur.
Vasthouden aan doelen in 2030
Linkse partijen benadrukten vooral dat Remkes vasthoudt aan de doelen in 2030 en zij complimenteerden hem daarvoor. BBB-leider Van der Plas vindt dat Remkes de boeren in zijn rapport meer waardering geeft "dan iemand hier in jaren heeft gedaan". Ze ziet goede elementen in zijn aanbevelingen.
Volgens de PVV kan het rapport van Remkes "linea recta de prullenbak in". Partijeider Wilders wil "kappen met die stikstofonzin".
Kijk hier naar de reacties na de presentatie van Remkes. Het CDA houdt de kaarten nog tegen de borst:
