RIVM ziet start najaarsgolf, hoe die zich ontwikkelt 'hangt af van vaccinaties'

Het aantal patiënten dat met corona op de reguliere ziekenhuisafdelingen is opgenomen, is ten opzichte van vorige week met 68 procent gestegen. Afgelopen week werden 561 nieuwe patiënten opgenomen, het merendeel van hen is ouder dan 70 jaar. Dat blijkt uit de nieuwe weekcijfers van het RIVM.

Volgens het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) liggen er momenteel 873 patiënten in ziekenhuizen. Van hen liggen er 33 op de intensive care.

Het aantal covidpatiënten op IC's is dus per saldo nog altijd laag. Maar vergeleken met de week daarvoor is het aantal nieuwe IC-opnames afgelopen week wel ruim verdubbeld:

Verder nam ook het aantal geregistreerde coronabesmettingen in een week tijd fors toe. Het gaat om een stijging van 55 procent, waarmee de najaarsgolf volgens het RIVM "echt begonnen is". In de verpleeghuizen - waar mensen over het algemeen kwetsbaar zijn voor het virus - werd een stijging van 47 procent gezien.

Afgelopen week werden in totaal 19.031 positieve tests afgenomen. Dat is het hoogste aantal sinds begin augustus.

Ook in rioolwater

Rioolwatermetingen bevestigen het beeld. Afgelopen week werd in het water een hoger aantal virusdeeltjes gemeten. Van 26 tot 28 september steeg dit cijfer met 55 procent. BA.5, een relatief oude omikronvariant, werd het meest aangetroffen.

De rioolwatermetingen worden over het algemeen als betrouwbare maatstaf gezien omdat de metingen losstaan van de testbereidheid van mensen.

Vorige week meldde het RIVM al dat een nieuwe golf waarschijnlijk onderweg was. Toen was het aantal vastgestelde besmettingen in nagenoeg elke leeftijdscategorie hoger dan de weken ervoor. Met zo'n najaarsgolf hield het RIVM overigens al langere tijd rekening. "We zitten in het seizoen van de luchtweginfecties. In het najaar komen die over het algemeen vaker voor; dat geldt ook voor corona", aldus een woordvoerder van het RIVM.

Afwachten

Hoe het zich de komende weken zal ontwikkelen, is volgens het instituut "een kwestie van afwachten". Dit hangt namelijk deels samen met de vaccinaties. Begin september werden de eerste, aan omikron aangepaste vaccins goedgekeurd in Nederland. Het ging om vaccins van Pfizer en Moderna, die zijn 'geüpdatet' naar de genetische informatie van de eerste omikronvariant (BA.1).

Halverwege september liet het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen ook vaccins toe die zijn toegespitst op de latere subvarianten omikron BA.4- en BA.5. De medicijnautoriteit volgde daarmee het advies van de European Medicines Agency (EMA). Die laatste variant, BA.5, komt momenteel veel voor in Nederland, weten we uit metingen. "Alles wat we nu zien, is omikron", aldus het RIVM.

De aangepaste vaccins beschermen volgens het instituut beter tegen de omikronvarianten dan de 'oorspronkelijke' vaccins deden. Die bevatten namelijk nog uitsluitend informatie over de oorspronkelijke stam van het virus (uit de Chinese stad Wuhan).

Nieuwere vaccins

Net als de oude vaccins brengen de aangepaste versies een stukje genetische code (mRNA) in het lichaam in, zoals in die ook in het coronavirus aanwezig is. Die genetische informatie kan per (sub)variant van het virus een klein beetje verschillen. "In zekere zin leid je met die vaccins een nieuw klasje aan afweercellen op", aldus een woordvoerder.

Wie nu een prik haalt, krijgt een vaccin uit de eerste reeks van aangepaste vaccins toegediend. Dat zijn dus de vaccins uit begin september. Zodra die op zijn, worden de meest recente prikken gebruikt, die dus zijn aangepast aan BA.4- en BA.5. Beide 'edities' bieden volgens de autoriteiten bredere bescherming dan de oude vaccins.

Uitnodigingen

Deze week stuurt het RIVM de laatste uitnodigingen voor een herhaalprik naar alle 60-plussers. Ook wordt de zogenoemde 'griepprikgroep' nog uitgenodigd: dat zijn de mensen van 12 jaar tot en met 59 jaar die jaarlijks een griepprik krijgen aangeboden.

Als die groepen uitgenodigd zijn, mag de rest van Nederland voor een herhaalprik komen. Het RIVM verwacht die vaccins in oktober nog te kunnen aanbieden.