Dumoulin kijkt terug: 'Ja verdorie, ik ben een van de besten ter wereld geweest'

• Stefan van der Weijde

Het was lente in Limburg. Duizenden mensen dromden samen, allemaal in het roze gekleed, om een glimp op te vangen van hun nieuwe sportheld: Tom Dumoulin. De man die na het winnen van de Giro d'Italia in 2017 plotseling op hetzelfde voetstuk stond als Jan Janssen en Joop Zoetemelk.

Het was voortaan Jan, Joop én Tom. En iedereen op die Markt in Maastricht wist die dag zeker: het zou niet lang duren of we komen hier weer terug, gekleed in het geel. Maar het liep anders.

Dit jaar kondigde Dumoulin aan te stoppen met wielrennen. Het zal voorgoed blijven bij die eindzege in de Giro. "Het is mooi geweest", zegt hij vanaf een strand in Australië tegen de NOS.

De reden van zijn afscheid is al een tijdje bekend. In juni maakte de 31-jarige Limburger zijn besluit al wereldkundig. En waar Dumoulin aanvankelijk deze week nog het WK zou rijden als slotstuk, besloot hij daar in augustus vanaf te zien. "Ik vind het niet meer het allerbelangrijkste op de wereld om een wedstrijd te winnen. En dan is het moeilijk om nog aan topsport te doen."

Vakantie

Dumoulin wil anders in het leven staan, zo vertelt hij vanuit Wollongong, waar hij nu vakantie viert - hij had de tickets toch al geboekt.

Hij wil niet langer onderdeel zijn van een rondreizend circus waarin hij zichzelf niet kan zijn. Waarin er iets meer van hem verwacht wordt dan hij wil geven. Eigenlijk voelde dat vanaf 2017, het jaar waarin hij ook nog het WK tijdrijden won, al vreemd.

Bekijk hier hoe Dumoulin in 2017 naar de Giro-zege reed:

"Er kwam ineens veel meer bij kijken dan ik tot dan toe had ervaren. Tot dan deed ik het echt heel erg voor mezelf. Vond ik het gaaf om mezelf uit te dagen om beter te worden."

Het was tot dan toe ook één stijgende lijn, de carrière van Dumoulin. Hij won de ene bergetappe na de andere, was dicht bij een eindzege in de Vuelta. Pakte zilver op de Olympische Spelen. Allemaal prestaties die geen Nederlander hem in decennia had voorgedaan. En hij dáágde zichzelf niet alleen uit om beter te worden, hij wérd het ook.

Maar eenmaal bovenop de berg bleek het uitzicht niet zo fraai. "Vanaf dat moment ging ik het ook een beetje voor anderen doen. Vonden anderen het ook heel belangrijk dat ik fietste. Mijn ploeg, sponsoren, fans. Ik kreeg het gevoel dat het ook heel erg belangrijk was dat mijn ploeg tevreden was met wat ik deed."

Die druk, die verwachtingen, die voelde hij vooral zelf heel sterk. En hij kreeg die mensenmassa op dat plein in Maastricht maar niet van zijn netvlies. "Het is niet zo dat iemand dat tegen mij heeft gezegd, zo van: over twee weken is de Tour en we eisen van jou dat je daar op de toppen van je kunnen presteert en podium rijdt. Die invulling gaf ik er zelf aan. Maar dat gevoel heb ik nooit helemaal los kunnen laten."

Hij kwam stilaan tot de conclusie dat hij met dat gevoel niet verder wilde. Voor de buitenwereld kwam het eerste grote signaal daarvan pas in januari 2021, toen hij tijdelijk stopte. Hij keerde terug om nog een keer te gaan voor het hoogst haalbare, maar olympisch goud bleek ook vorig jaar net te hoog gegrepen.

Buitenwereld moet nog wennen

Hij heeft er vrede mee zoals zijn carriere verlopen is. Over zijn teleurstellende verblijf bij Jumbo-Visma stelt hij dat het niet de "match made in heaven was. Dat mogen we wel zo zeggen. Daar zijn 101 redenen voor, maar ik heb door blessures en gedoe niet het niveau gehaald dat ik wilde."

De buitenwereld moet nog wennen aan zijn pensioen, merkt hij. "Als ik met mensen praat, is het zo van: wat is er gebeurd? Waarom ben je op je 31ste gestopt? Maar het enige dat ik nu wil is trots terugkijken op mijn carrière en dat ik denk: ja verdorie, ik was elf jaar lang prof en ik ben een van de besten ter wereld geweest."

Bekijk onder de beelden van het WK tijdrijden in 2017, waarvan Dumoulin nu zegt: "Dat was mijn beste dag op een fiets ooit"

"Ik heb supergeweldige resultaten behaald. Ik heb een grote ronde gewonnen, ben wereldkampioen geweest. Ik wil het vanuit het positieve bekijken. En daar wil ik eerst eens een paar stapjes voor terugzetten, om dat trotse gevoel te vinden."

Als Dumoulin dat gevoel gevonden heeft, gaat hij vervolgens nadenken over wat hij gaat doen. Want dat weet hij nog niet.

Bewondering

Zijn teller stokte uiteindelijk bij 22 overwinningen, waarvan 21 voor de ploeg van Iwan Spekenbrink, bij wie Dumoulin van 2012 tot en met 2019 onder contract stond. De manager van het huidige Team DSM kijkt met bewondering terug. "Hij heeft veel voor zijn vak gedaan. Wat hij geleverd heeft in zijn carrière... Doe het maar eens."

Spekenbrink gaat in zijn gedachten graag nog eens terug naar 2014 en de haast verlaten straten op het Franse eiland Corsica. Daar maakte hij zelf de eerste zege mee van zijn pupil in een tijdrit. "Het was in het Criterium International. Het deelnemersveld was er niet geweldig, maar dáár bleek wat voor een uitstekende tijdrijder hij eigenlijk was. Hij pakte er de leiderstrui. Maar die verloor hij een dag later bergop."

Een 'okee klimmer'

Die twee dagen zijn Spekenbrink altijd bijgebleven. Want tot het najaar van 2021, waarin Dumoulin andermaal olympisch zilver pakte, bleek wat hij kon in een tijdrit en wat hij eigenlijk net tekort kwam bergop. "Hij was niet veel meer dan een okee klimmer".

Met die woorden wil Spekenbrink Dumoulin niet diskwalificeren. Juist niet. Hij wil ermee zeggen: hij heeft in de jaren na 2014 eigenlijk het maximale uit zijn carrière gehaald.

"De meeste renners die niet de beste klimmers zijn, kunnen wel diep gaan en wellicht een of twee keer terugkeren in een bergetappe, maar de dag erna verliezen ze vervolgens tien minuten of meer. Tom niet. Hij kon zoals in die Giro van 2017 wel vijf, zes of zeven dagen achter elkaar heel diep gaan en nooit de aansluiting verliezen. Dat vergeten we soms wel eens. Er moest heel wat gebeuren om op dat niveau dat te doen."

De rit naar de Stelvio was daar illustratief voor. De concurrentie reed hem gezamenlijk van hem weg, maar Dumoulin behield toch de roze trui.

Spekenbrink: "Daar kunnen we met z'n allen nog om lachen, dat incident. Maar die groep rijdt weg en zijn elastiek breekt dus niet. De dag van de Finistère een jaar later, toen Froome daar die solo ondernam? Daar gebeurde hetzelfde. Iedereen liet Tom het werk doen en hij brak wederom niet."

Te vroeg weg?

Spekenbrink heeft altijd contact gehouden met Dumoulin. Al maakte hij er nooit een geheim van dat hij het vertrek van zijn pupil in de zomer van 2019 jammer vond. Graag had hij nog één jaar alles op alles willen zetten om te kijken of er een Tourzege in zat. Dat had dan, achteraf bezien, in het coronajaar 2020 moeten gebeuren.

Spekenbrink rondt af: "We moeten niet vergeten hoeveel hij heeft afgezien. Het is heel erg knap wat hij gedaan heeft. Mensen moeten dat blijven bewonderen."