Tegenvaller voor Trump: justitie mag geheime documenten blijven onderzoeken

De Amerikaanse justitie mag het onderzoek hervatten naar de duizenden overheidsdocumenten die bij oud-president Trump thuis zijn gevonden. Een rechter had dat stilgelegd zolang er gekeken wordt of de papieren terecht in beslag zijn genomen, maar in beroep veegden hogere rechters dat verbod van tafel.

De zaak draait om een deel van de 11.000 documenten die justitie begin vorige maand in beslag nam tijdens een inval op Trumps landgoed Mar-a-Lago. Volgens het Nationaal Archief had hij die bij vertrek uit het Witte Huis moeten overdragen. Bij de stukken zaten ook dossiers die als topgeheim of hoger waren geclassificeerd.

Trump verzocht succesvol om een onafhankelijke arbiter die moest bekijken of justitie niet te veel documenten had meegenomen, zoals persoonlijke papieren of documenten die onder het verschoningsrecht van zijn advocaten vallen. Een door hemzelf aangestelde rechter ging akkoord met dat verzoek.

Die rechter bepaalde meteen dat zolang het onafhankelijke onderzoek van die special master loopt, justitie geen inzage mocht hebben in de documenten. Dat zou maanden vertraging betekenen voor justitie. Het hof van beroep schrapt nu dat verbod. Drie rechters, van wie twee benoemd door Trump, zeggen dat de zaak te gevoelig is om zolang stil te leggen.

In het vonnis merkt het hof op dat Trumps advocaten niet bewezen hebben waarom de documenten onder het verschoningsrecht vallen, het recht dat overleg tussen cliënten en hun advocaat beschermt. Verder ontbrak er bewijs voor Trumps herhaalde claims dat hij de status 'geheim' voor de overheidsdocumenten al had laten vervallen toen hij president was.

'Overduidelijk publiek belang'

"Het is overduidelijk dat er groot publiek belang is om ervoor te zorgen dat de opslag van deze documenten niet hebben geleid tot ernstige schade voor onze nationale veiligheid", luidt het vonnis. "Daarom moet er worden bepaald wie er wanneer toegang toe had, en gekeken of er geen bronnen of procedures zijn gecompromitteerd."

Het hof was ook kritisch over het besluit van de lagere rechter om überhaupt een special master aan te stellen en merkte op dat zo'n besluit alleen in uitzonderlijke omstandigheden wordt genomen. "Uit niets blijkt dat dat in deze zaak het geval is."

Het is niet duidelijk of Trumps advocaten bij het Hooggerechtshof in beroep zullen gaan. In het hoogste hof van het land zijn conservatieve rechters met zes tegen drie in de meerderheid, onder wie drie rechters die door Trump zijn aangesteld.

Kritisch

De special master, een 78-jarige oud-rechter, heeft dinsdag voor het eerst overleg gehad met beide partijen. Ook hij was kritisch over de argumenten die Trumps advocaten aandroegen. Zo reageerde hij geprikkeld toen de verdediging niet wilde voldoen aan zijn verzoek om details over welke documenten volgens de oud-president al waren vrijgegeven.

Trump zelf bleef strijdbaar in een interview met Fox New-presentator Hannity: "Als president van de Verenigde Staten kun je met een mondelinge verklaring de classificatie van documenten aanpassen, zelfs door er alleen maar aan te denken", redeneerde hij. "Oftewel, toen ik het Witte Huis verliet, waren ze niet geheim meer."

In hun vonnis noemden de rechters overigens de discussie over de classificatie van de documenten "een afleidingstactiek", omdat overheidsdocumenten sowieso ingeleverd moeten worden, geheim of niet. "Zelfs als we aannemen dat eiser sommige of alle documenten heeft vrijgegeven", redeneren de rechters, "dan betekent dat nog niet dat een officieel stuk nu een persoonlijk document is geworden".