Populair maar duur: 9-euro-ticket in ov Duitsland was wisselend succes
Goedkoop openbaar vervoer als middel tegen inflatie en klimaatverandering. Dat was het idee achter het 9-euro-ticket in Duitsland, dat na vandaag stopt. Terwijl de eerste onderzoeken een gemengd resultaat laten zien, breekt de regering zich het hoofd over een mogelijk vervolg.
Duidelijk is in elk geval dat veel mensen van de lage prijs hebben geprofiteerd. Maar liefst 52 miljoen tickets zijn er de afgelopen drie maanden verkocht in Duitsland, waar ruim 83 miljoen mensen wonen. Ook toeristen mochten ze kopen.
Wie er een had, kon een maand lang voor 9 euro in het hele land onbeperkt met het ov reizen, alleen de snelle treinen tussen grote steden vielen buiten het aanbod. Om de drie maanden dat de actie duurde de korting te kunnen gebruiken, waren dus drie kaartjes nodig.
Propvolle treinen
Volgens de vereniging van transportbedrijven VDV leidde het tot een miljard extra reizen per maand. Vooraf waren er grote zorgen over of ze de extra toestroom wel aan zouden kunnen, maar doorgaans leek de drukte te behappen.
Dat betekent niet dat er geen problemen waren. Zo kwamen er in het toch al drukke Pinksterweekend, een week na de invoering van het speciale ticket, meldingen van problemen door te grote drukte. De vakbond sprak van een trein die zo vol was, dat mensen naar buiten vielen als de deuren opengingen. Ondanks extra ingezette rijtuigen konden sommige treinen niet rijden omdat er te veel mensen instapten, het personeel maakte overuren.
Verlaten dorpen
In meer afgelegen regio's was het animo juist laag, omdat het aanbod voor openbaar vervoer er heel beperkt is. Wie er een bus of trein wil pakken, moet vaak ver lopen naar een halte, en dan lang wachten op een trage verbinding. Uit cijfers van de VDV blijkt dat in landelijke gebieden het 9-euro-ticket maar half zo vaak gebruikt is als in en rond de steden.
Een onderzoek van het Duitse bureau voor statistiek, dat ook data van mobiele telefoons analyseerde, wijst uit dat mensen het ticket veel gebruikten voor toeristische uitstapjes. Het aantal reizen naar de Noordzee, de Oostzee en de Alpen nam toe. Het aantal reizen naar landelijke bestemmingen verdubbelde bijna.
Een alternatief voor de auto bleek het goedkope ticket maar voor een klein deel van de kopers. Een op de tien gaf aan het te gebruiken in plaats van de auto.
Maar omdat het in totaal om veel reizen gaat, leverde het volgens de VDV toch een aanzienlijke CO2-besparing op: 1,8 miljoen ton. Dat is ongeveer net zoveel als een maximum snelheid op de snelwegen van 130 kilometer per uur zou opleveren.
Een ticket voor iedereen
Wat ook opvalt is dat gevarieerde groepen gebruikt maakten van de aanbieding. Terwijl vooral hoogopgeleide voltijd werkende jongeren normaal het duurdere abonnement afsluiten, waren de kopers van het 9 euro ticket wat leeftijd, opleiding, beroep en geslacht betreft veel meer gespreid over de hele bevolking.
Het is de vraag of het nieuwe enthousiasme voor het ov beklijft. Als reden voor het kopen van het ticket, noemden reizigers vooral de lage prijs en het gebruiksgemak. Anders dan hiervoor, kon je namelijk met een enkel ticket op alle verschillende vervoersmiddelen in alle regio's overstappen. Nu dat weer verdwijnt en de prijs weer flink omhoog gaat, kan het animo snel verdampen.
Vervolg nog onzeker
Toch noemde de Duitse verkeersminister Wissing het ticket al met al een 'Riesenerfolg', een groot succes, dat aantoont dat mensen graag meer het openbaar vervoer gebruiken als het aantrekkelijker wordt gemaakt. De roep om een vervolg is groot.
Maar de kans dat het ov nog een keer zo goedkoop zal zijn, lijkt klein. Het was een dure actie. Doordat de tickets ver onder de kostprijs werden aangeboden kostte het de overheid zo'n 2,5 miljard euro. Dat maakt een vervolg alleen financieel al ingewikkeld.
In plaats van 9 euro voor een maand, is er voorstel voor 69 euro, of een 365-euro-ticket voor een heel jaar. Ook dat zou betekenen dat de overheid fors moet bijbetalen. Vakbonden zijn voorstander van een nieuw voordelig ticket, maar willen ook dat er meer wordt geïnvesteerd in het spoor en extra personeel om de werkdruk te verlagen.
