Atoomwaakhond onderweg naar kerncentrale Zaporizja voor inspectie
Een team van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) is onderweg naar de Oekraïense kerncentrale Zaporizja. Directeur Rafael Grossi meldt dat medewerkers van de atoomwaakhond later deze week beginnen aan de inspectie van de centrale, die de afgelopen weken het decor was van beschietingen.
Internationaal bestaan al maanden zorgen over de veiligheidssituatie in de grootste kerncentrale van Europa. Ongeveer een vijfde van de elektriciteit van Oekraïne wordt er opgewekt. De kerncentrale is sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in handen van Rusland, maar wordt onderhouden door Oekraïens personeel.
De afgelopen periode lag het nucleaire complex, dat dicht bij de frontlinie ligt, regelmatig onder vuur. Rusland en Oekraïne geven elkaar daarvan steeds de schuld.
Zo meldde het Russische ministerie van Defensie vanmorgen dat Russische troepen een Oekraïense drone hebben neergehaald in de buurt van Zaporizja. Volgens de Russen probeerde Oekraïne met de drone een aanval op de kerncentrale uit te voeren.
Dit weekend beschuldigde Oekraïne de Russen ervan vanuit het atoomcomplex Oekraïense steden te beschieten. Onder meer de stad Enerhodar bij de kerncentrale werd getroffen door artillerievuur, waarna beide landen met de beschuldigende vinger naar elkaar wezen.
Donderdag ontstond brand in de buurt van de centrale, waarop de werkende kernreactoren uit veiligheidsoverwegingen werden losgekoppeld van het Oekraïense stroomnet.
Angst voor kernramp
Door de aanvallen is de internationale vrees voor een nucleaire ramp verder toegenomen. IAEA-directeur Grossi dringt al maanden aan op een inspectiebezoek. Daarbij wordt onder meer de fysieke schade aan de kerncentrale beoordeeld en worden de veiligheidssystemen gecontroleerd. Ook wil de IAEA de arbeidsomstandigheden van het personeel beoordelen.
Vrijdag stemde het Kremlin in met een bezoek van de atoomwaakhond aan Zaporizja. Dat ging niet zonder slag of stoot: Rusland eiste dat het IAEA-team over Russisch grondgebied naar de centrale zou reizen, terwijl de Franse president Macron een reisroute door Oekraïne bepleitte.
De uiteindelijke route van het IAEA-team is niet bekendgemaakt. Vrijdag zou president Poetin zijn bezwaren tegen een route door Oekraïne wel hebben heroverwogen. Ook is nog onduidelijk wanneer de inspectie precies begint en hoelang die zal duren.
'Veiligheid gegarandeerd'
Het door Rusland aangestelde bestuur van de regio Zaporizja zegt dat het van tevoren niet is ingelicht over de details van het IAEA-bezoek. "We verwachten er niet veel van", zei hoofdbestuurder Yevgeny Balitsky op een Russische staatszender. "Maar we zullen in ieder geval zorgen dat de veiligheid wordt gegarandeerd."
Volgens het Kremlin staat Rusland open voor samenwerking met het IAEA waar het Zaporizja betreft. In een gevechtsvrije zone rondom de kerncentrale zien de Russen niets, herhaalde een woordvoerder. De Verenigde Naties hadden eerder deze maand opgeroepen het gebied te demilitariseren, maar Rusland noemde dat voorstel toen al meteen onacceptabel.
Volgens het Kremlin is Oekraïne verantwoordelijk voor de militaire spanningen in het gebied en moet de internationale gemeenschap het land onder druk zetten om daarmee te stoppen.
