Ook personeelstekorten bij uitvoeringsorganisaties als UWV, fiscus en IND

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Uitvoeringsorganisaties zoals de Belastingdienst, het UWV en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) hebben moeite om nieuwe arbeidskrachten aan te trekken en moeten daardoor hun processen aanpassen. Zo komen dagprogramma's van gedetineerden onder druk te staan en zijn wachttijden bij de BelastingTelefoon en voor het aanvragen van verblijfsvergunningen opgelopen. In tijden van recordkrapte blijkt de overheid dus geen uitzondering.

De NOS vroeg tien uitvoeringsorganisaties hoeveel vacatures er openstaan en of zij hun werkwijze hebben moeten aanpassen. Op de Inspectie van het Onderwijs en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd na, zeggen alle organisaties dat ze last hebben van de arbeidsmarktkrapte.

Onderstaande afbeelding laat zien hoeveel vacatures er op 29 juni openstonden.

Boven op deze tekorten kampen de uitvoeringsorganisaties ook met een gemiddeld ziekteverzuim van tussen de 5 en 8,4 procent. Dat is hoger dan het gemiddelde ziekteverzuim van voor corona.

Verblijfsstickers voor vluchtelingen onder druk

De Douane, Rijkswaterstaat en de Arbeidsinspectie laten weten met name moeite te hebben met het vullen van functies met een specifiek profiel. Het gaat vooral om gespecialiseerde juridische, digitale en financiële functies.

Het UWV kampt onder meer met een tekort aan keuringsartsen, zo is al langer bekend. Ook heeft de organisatie moeite met het vinden van ICT-personeel. Een woordvoerder: "Het duurt langer om een functie te vullen als iemand vertrekt, bijvoorbeeld door pensioen."

De DJI probeert het personeelstekort te lijf te gaan door het hoge ziekteverzuim aan te pakken en externe krachten in te huren, maar volgens een woordvoerder lost dat het probleem niet helemaal op.

Hetzelfde geldt voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Die doet naar eigen zeggen in toenemende mate zijn best om nieuwe mensen aan te nemen, maar zegt ook dat sommige projecten - bijvoorbeeld het uitreiken van verblijfsstickers aan vluchtelingen uit Oekraïne - onder druk komen te staan.

Minder hersteltijd

De NVWA zegt dat medewerkers worden belast met extra werk, omdat er geen nieuwe collega's zijn die het werk kunnen oppakken: "Medewerkers hebben hierdoor minder hersteltijd, waardoor het risico op uitval groter wordt. Ook is er minder ruimte voor sociale binding, wat kan leiden tot een lagere betrokkenheid en daarmee een groter personeelsverloop."

De Belastingdienst heeft de meeste vacatures openstaan, ook omdat er extra mensen nodig zijn voor de box 3-uitspraak en de nasleep van de kinderopvangtoeslagaffaire. Bovendien moet de dienst anticiperen op de groep mensen die komende jaren met pensioen gaat.

Ook is dus een aantal processen aangepast. Bij de DJI kan het regelmatig voorkomen dat door de hoge werkdruk dagprogramma's van gedetineerden wat betreft sport en arbeid onder druk komen te staan. Bij de IND kunnen er door beperkte capaciteit minder aanvragen gedaan worden, waardoor wachtlijsten oplopen. "Aanvragers moeten langer wachten op antwoorden op hun vragen, het maken van een afspraak, of het uiteindelijke besluit of ze mogen blijven", zegt een woordvoerder.

De NVWA lost een deel van het tekort op door hetzelfde werk te doen met minder personeel, bijvoorbeeld door de inzet van drones, kunstmatige intelligentie en cameratoezicht. De Douane heeft, naast een paar moeilijk vervulbare vacatures bij ICT en financiën, last van tijdelijke krapte bij onder meer de aangiftebehandeling. Volgens de Douane is dat echter geen gevolg van de krapte, maar van extra werk.

Prioriteiten

De Belastingdienst meldt met name problemen bij de BelastingTelefoon. Doordat die minder goed bereikbaar is, nemen wachttijden toe.

Bij het UWV worden de processen zelf niet aangepast, maar wordt in bepaalde gevallen voorrang gegeven aan andere zaken. Daardoor kunnen vertragingen ontstaan. Wat betreft het tekort aan keuringsartsen en de achterstanden bij het beoordelen van mensen, zegt het UWV te kijken naar structurele oplossingen.

Bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de Arbeidsinspectie en de Onderwijsinspectie is er geen sprake van het aanpassen van processen.