Oekraïne en Rusland tekenen akkoord met VN over graanexport
Oekraïne en Rusland hebben samen met de Verenigde Naties een akkoord gesloten over de export van graan uit Oekraïne. Ook Turkije heeft een rol bij de afspraken. De deal geldt in eerste instantie voor 120 dagen en werd bekrachtigd in Istanbul.
Er komt een coördinatiecentrum in Istanbul, waar VN-medewerkers met Turken, Oekraïners en Russen samenwerken aan de graanexport per schip. Er zijn afspraken gemaakt over hoe de schepen veilig kunnen varen vanuit bijvoorbeeld de Oekraïense havenstad Odessa, omdat er zeemijnen in de Zwarte Zee liggen. Ook worden de graanschepen in Turkse havens geïnspecteerd om er zeker van te zijn dat er geen wapens worden vervoerd.
Rusland en Oekraine hebben afgesproken om de graanschepen die betrokken zijn bij het initiatief niet aan te vallen.
In Oekraïne ligt ruim 20 miljoen ton graan te wachten om geëxporteerd te worden naar de rest van de wereld. Het land is een van de grootste exporteurs van graan, mais en zonnebloemolie. Er is de laatste maanden wel wat graan vervoerd via het spoor, wegen en rivieren, maar de hoeveelheden zijn klein in vergelijking met wat verscheept kan worden.
VN-chef António Guterres betitelt de overeenkomst tussen Rusland en Oekraïne als "een baken van hoop in de Zwarte Zee". "Dit is een overeenkomst voor de wereld, waarbij de meest kwetsbare mensen gebaat zijn. We kunnen hiermee de voedselprijzen stabiliseren die een nachtmerrie zijn voor derdewereldlanden."
"De tarweprijs zakte bij de aankondiging van de overeenkomst al vrij snel naar bijna het prijsniveau van vlak voor de oorlog", vertelt Oane Visser, hoofddocent landbouw aan de Erasmus Universiteit. "De prijs van net voor de oorlog was al hoger dan in de jaren ervoor. En na deze deal wachten eerst nog talloze logistieke problemen, dus na het optimisme van deze doorbaak, zou de prijs straks wel weer wat kunnen gaan stijgen."
Visser stelt dat met de deal naast Oekraïens graan nu ook Russisch graan gemakkelijker de wereldmarkt op kan. "Formeel gezien staat voedsel niet op de Westerse sanctielijst, toch blijkt in de praktijk dat het Russisch graan slecht te verhandelen is." Hij doelt hiermee op de uitsluiting van de Russen van het internationale bankensysteem.
Meer permanente effecten van de overeenkomst op de graanprijs zullen volgens hem pas over een paar maanden te zien zijn.
Keerpunt
Guterres noemde het faciliteren van de onderhandelingen door Turkije cruciaal. De Turkse president Erdogan hoopt dat de graandeal een keerpunt is en riep Rusland en Oekraïne nogmaals op om de oorlog te beëindigen.
De Canadese premier Trudeau zegt dat de G7 in de gaten zal houden of Oekraïne door de overeenkomst niet verder door Rusland aangevallen en ingenomen wordt. Volgens de Russische minister van Defensie Sjojgoe zal Moskou geen misbruik maken van de graandeal.
