Laatste dag verhoren Capitoolbestorming: wat weten we tot nu toe?
Een woedende president die zijn vicepresident beschimpt en een uitzinnige menigte op het Capitool afstuurt om de machtsoverdracht te verhinderen. Ordinaire schreeuwpartijen in het Oval Office. Zware bedreigingen aan het adres van lokale verkiezingsfunctionarissen en stembureaumedewerkers. En dat allemaal omdat een zittende president weigert te geloven dat hij de verkiezingen verloren heeft.
Dat is het beeld dat tot nu toe naar voren komt uit de getuigenverhoren van de commissie die de gebeurtenissen van 6 januari 2021 onderzoekt. Vannacht is de voorlopig laatste zittingsdag. Hoewel er al veel bekend is over wat er die dag gebeurde kwamen er in die verhoren toch weer nieuwe feiten aan het licht. Een overzicht van wat er tot nu toe bekend is geworden.
Geen stembusfraude
Al tijdens de verkiezingsnacht in november 2020 kondigt Trump aan zich niet neer te leggen bij de verkiezingsuitslag. Ook in de weken erna houdt hij vol dat er sprake is geweest van verkiezingsfraude, met name vanwege de grote hoeveelheid stemmen per post vanwege de pandemie. Maar uit verklaringen van zijn naaste medewerkers blijkt dat zij hem - na meerdere hertellingen en rechtszaken - onomwonden duidelijk hebben gemaakt dat er geen sprake is geweest van stembusfraude.
Niet de minsten proberen hem te overtuigen; vicepresident Mike Pence, de minister en staatssecretaris van Justitie en zijn campagnemanager. Trump wist dus dat hij verloren had. Zelfs Trumps dochter Ivanka zegt dat minister van justitie Bill Barr haar ervan overtuigde dat Biden had gewonnen.
Intimidatiecampagne
Uit de verhoren blijkt dat Trump na de verkiezingen grote druk uitoefent op lokale functionarissen om ervoor te zorgen dat de uitslag in zijn voordeel uitvalt. Conservatieve verkiezingsfunctionarissen uit de staten Arizona en Georgia verklaren dat zij telefonisch zwaar onder druk zijn gezet door Trump of zijn advocaat Rudy Guliani om "stemmen te vinden" of om ze ervan te overtuigen dat honderdduizenden illegale immigranten en duizenden overleden mensen zouden hebben gestemd.
Maar bewijzen ontbreken en de lokale functionarissen bekrachtigen de verkiezingsuitslag in het voordeel van Biden. Onder zware druk, want -zo verklaren ze- Trump riep zijn achterban op het er niet bij te laten zitten. Dat leidt tot een stortvloed aan e-mails, voicemails en berichten, zware bedreigingen aan hun huisadres en sommige stembureaumedewerkers die zich na leugens over gerommel met stembiljetten genoodzaakt zien hun huis ontvluchten.
Het meest komt Mike Pence onder druk te staan. Trump en zijn team van advocaten proberen de vicepresident ervan te overtuigen dat hij als voorzitter van de Senaat het goedkeuren van de verkiezingsuitslag kan tegenhouden. Een naaste adviseur van Pence verklaart dat Trump en Pence elkaar op de ochtend van 6 januari voor het laatst telefonisch spreken.
Het is een verhit gesprek, waarna de vicepresident grimmig en vastberaden terugkeert. Tijdens de bestorming van het Capitool weigert hij in de auto van de veiligheidsdienst te stappen. Hij wil als voorzitter van de Senaat zijn taak afmaken.
Een van de belangrijkste zaken die de commissie onderzoekt is in hoeverre oud-president Trump verantwoordelijk kan worden gehouden voor de bestorming van het Capitool. Hij is in ieder geval degene die zijn achterban oproept op 6 januari naar de hoofdstad te komen voor een manifestatie onder het motto "Stop the Steal".
Big protest in D.C. on January 6th. Be there, will be wild!
Dat wordt bij extreemrechtse groeperingen opgevat als een "call to arms", een oproep om zo nodig gewapend de strijd aan te gaan. Nationalistische groeperingen als de Proud Boys en de Oath Keepers trekken naar de hoofdstad. De assistent van de stafchef van het Witte Huis verklaart voor de onderzoekscommissie dat Trump weet dat ze die dag gewapend in de hoofdstad zullen zijn, maar hij zegt "let my people in".
Vannacht zal de commissie zich richten op wat Trump in het Witte Huis deed tijdens de bestorming van het Capitool. Een eerste fragment dat vannacht vertoond zal worden is al vrijgegeven:
Trumps omstreden toespraak op de Mall, waarin hij mensen opriep naar het Capitool op te trekken "to fight like hell" - om te vechten voor hun stem- is op z'n minst vurig en op z'n slechtst opruiend te noemen.
De vraag is of het om politieke retoriek gaat of dat Trump strafrechtelijk vervolgd kan worden voor het aanzetten tot een terroristische aanslag op het Capitool. Over die gecompliceerde vraag gaat ook de podcast van The New York Times.
