Internationaal energieagentschap: het is code rood voor Europa
Europese landen moeten zo snel mogelijk het gasverbruik minderen en de gasvoorraden aanvullen. Daarnaast moeten de landen hun noodplannen op elkaar afstemmen voor het geval er tekorten ontstaan, schrijft het Internationaal Energieagentschap (IEA) in een brandbrief. "Deze winter kan een historische test voor de Europese solidariteit worden", zegt directeur Fatih Birol. Het IEA adviseert de 29 aangesloten landen over ontwikkelingen op de energiemarkt en strategie bij tekorten.
Volgens het IEA heeft Europa wel al vooruitgang geboekt, maar is het niet genoeg. "Het is code rood voor Europa omdat Rusland steeds meer de gastoevoer afknijpt, gecombineerd met andere leveringsproblemen", schrijft Birol. "De komende maanden zijn cruciaal."
Hier zie je de gastoevoer van Rusland naar de Europese Unie vanaf januari 2019 tot nu:
De IEA gaat ervan uit dat de gasvoorraden van Europese landen tot 90 procent moeten zijn gevuld om de winter goed door te komen. Om dat te bereiken, moet volgens de berekeningen komende drie maanden zo'n 12 miljard kubieke meter gas extra worden opgeslagen.
De Europese Unie kwam vandaag nog een intentieverklaring met Azerbeidzjan overeen om de gasleveringen in de komende jaren te verdubbelen. Maar dat is volgens het IEA een druppel op een gloeiende plaat: zonder Russische gasleveringen wordt het heel moeilijk om de benodigde reserves te behalen.
En zelfs als het dan lukt om de voorraden tot 90 procent te vullen, is het volgens het IEA nog maar de vraag of het lukt om de winter door te komen als Rusland de gasleveringen in oktober alsnog stopt:
Birol roept daarom Europese leiders op zo snel mogelijk maatregelen te nemen om zich voor te bereiden op de winter. Hij wil onder meer dat bedrijven gecompenseerd worden als ze minder energie gebruiken. Ook roept hij op om kolen-, olie- en kerncentrales zoveel mogelijk te laten draaien. Nederland heeft al besloten om kolencentrales weer op volle kracht te laten draaien om gasgestookte centrales te ontzien.
Nord Stream 1 van cruciaal belang
Van cruciaal belang is uiteindelijk hoeveel gas Rusland komende tijd door de Nord Stream 1-gaspijpleiding naar Duitsland pompt. Op dit moment stroomt er niks doorheen vanwege onderhoud en de angst is groot dat Rusland dit moment aangrijpt om de gastoevoer verder te beperken of zelfs te stoppen.
Die tekenen zijn er: volgens persbureau Reuters heeft Gazprom meerdere grote Europese klanten in een brief laten weten dat door 'overmacht' geen gas via de Nord Stream 1 meer geleverd kan worden. Onder meer Uniper, de grootste Duitse importeur van Russisch gas, en energiebedrijf RWE hebben die boodschap van Gazprom gekregen.
Met het beroep op overmacht zou het Russische staatsgasbedrijf zich kunnen indekken tegen eventuele compensatie-eisen als het gas niet meer geleverd wordt.
Noodkrediet voor Uniper
Uniper heeft intussen aanspraak moeten maken op de 2 miljard noodkrediet van de Duitse overheid en om nog meer steun gevraagd. Doordat er afgelopen weken al minder gas via de Nord Stream 1 stroomde, moet het bedrijf het ergens anders veel duurder inkopen. Dat levert miljoenen verlies per dag op.
Daarnaast levert Uniper op dit moment gas uit eigen reserves om klanten te kunnen bedienen. Daardoor raken de Duitse gasvoorraden eerder leger dan voller voor komende winter.
De IEA maakt zich dus grote zorgen, maar de Gasunie Transport Services in Nederland liet onlangs een ander geluid horen. De gasnetbeheerder verwacht dat er deze winter geen gastekort zal ontstaan als Rusland niet meer levert, mits wordt voldaan aan een aantal voorwaarden. Zo moet de gasopslag voor 80 procent zijn gevuld. Nu is dan nog zo'n 57 procent.
