Woningen warmen te veel op, 'zelfs nu is het buiten fijner'

Woningen moeten niet alleen goed verwarmd kunnen worden, ze moeten ook koel blijven als het buiten opwarmt. En daar is in ons land van doorzonwoningen te weinig aandacht voor, zeggen deskundigen in de week dat het Nationale Hitteplan van kracht is. Zeer hoge temperaturen zullen steeds vaker voorkomen en huizen waarin de hitte blijft hangen vormen een gevaar voor de gezondheid.

Willy en Klaas wonen in zo'n warme woning, op IJburg in Amsterdam. De temperatuur kan binnen oplopen tot ver boven de dertig graden. Het leidt tot hoofdpijn en andere lichamelijke klachten.

Zelfs op dit soort dagen is het buiten vaak aangenamer dan binnen, zeggen Willy en Klaas:

Jeroen Kluck, lector aan de Hogeschool van Amsterdam, doet onderzoek naar hitte in woningen. Voor dat onderzoek worden sensoren geplaatst in woningen van corporaties verspreid door Nederland. "We gaan in honderd huizen meten en praten met bewoners. Zo komen we erachter wat een woning warm maakt en wat helpt."

Vaker en langer heet

Woningen moeten niet alleen in de winter, maar ook 's zomers aangenaam zijn, aldus Kluck. "Het zal immers zal steeds vaker en langer voorkomen dat het heel heet is."

Sterk opgewarmde huizen veroorzaken gezondheidsklachten, zegt hij. "Als het extreem warm is buiten wil je wegvluchten naar binnen. Dan moet het daar niet ook te heet zijn. De grootste acute gezondheidsproblemen door hitte spelen binnen in woningen."

Madeleen Helmer beaamt dat. Zij is van Klimaatverbond Nederland, dat met twintig woningcorporaties een 'hittegroep' heeft gevormd. "Als het gaat over hittestress, dan is je woning echt een hotspot."

Ook de Woonbond, die de belangen van huurders behartigt, is de afgelopen jaren steeds meer bezig met het onderwerp 'hittewoningen', zegt Marcel Trip. "Met meer hete zomers is het goed om hier aandacht voor te hebben."

Sociale huur

Vooral sociale huurwoningen kampen met te hoge binnentemperaturen. En als die dan ook nog in wijken met te weinig groen staan, is er nog minder kans om te ontsnappen aan de hitte.

Er vallen circa achthonderd hittedoden per jaar. Een derde daarvan is toe te schrijven aan klimaatverandering, aldus het RIVM. Dan gaat het om zeker 250 mensen. Vooral ouderen lopen risico.

Maar ook jonge mensen hebben last van te warme woningen, aldus Helmer van Klimaatverbond Nederland: "Je wordt er loom van en bent niet zo productief meer. Door slecht slapen functioneer je minder op je werk."

Nederlandse woningen zijn niet gebouwd om de zon buiten te houden, constateert Helmer. "We hebben niet voor niets doorzonwoningen: we vinden zon fijn in ons koude kikkerlandje. Maar het klimaat verandert en dus worden al die grote ramen een probleem."

Onderzoeker Kluck: "Voor nieuwbouwhuizen is de eis dat de temperatuur binnen niet te vaak boven de 27 graden mag uitkomen, maar heel veel bestaande woningen voldoen niet aan die norm".

En door betere isolatie worden woningen nóg heter. Goede isolatie houdt de hitte weliswaar langer buiten, maar uiteindelijk wordt het binnen toch warmer en dan krijg je de hitte niet meer weg. Kluck: "En de volgende dag is het weer warm en wordt het weer een stukje heter in huis".

Overal airco

Oplossingen liggen voor de hand, maar ze zijn niet altijd makkelijk toe te passen. Onderzoeker Kluck: "Met zonwering en ventilatie is prima een aangename plek van je huis te maken. Dat lijkt simpel, maar wat als je het allebei niet hebt? Als je maar aan één kant ramen hebt, kun je niet goed luchten."

Zonwering aanbrengen is de belangrijkste maatregel is, zegt Kluck. "De beste manier om de koelbehoefte bij te benen is om die behoefte te voorkomen. Door ervoor te zorgen dat de zon niet binnenkomt en dat het dus niet te heet wordt binnen." Maar alle warme woningen voorzien van zonwering kost woningbouwverenigingen en verhuurders veel geld.

Hoe ze dat doen in landen in Zuid-Europa, waar ze gewend zijn aan die hete zomers? "Overal airco", zegt Helmer. Die kant gaat het in Nederland misschien ook op, vreest ze, met alle nadelige milieueffecten die dat met zich meebrengt.