Een megatoernooi in een studentenstadje: vijf vragen over de WK atletiek in Eugene
's Werelds beste atleten zijn neergestreken in het Amerikaanse Eugene voor de wereldkampioenschappen die vandaag beginnen en duren tot en met 24 juli. Vijf vragen over het hoe en wat van een mondiaal megatoernooi in een ingeslapen studentenstadje.
Waarom heeft het Amerikaanse studentenstadje Eugene de WK atletiek toegewezen gekregen?
Dat is, zoals dat in de Verenigde Staten ook wel heet, the one million dollar question. De vraag waarop bijna niemand een antwoord kan geven.
Eugene, een plek zonder hoogbouw, is met 175.000 inwoners qua grootte de 152ste stad van de Verenigde Staten. Ter illustratie: het plaatselijke vliegveld is zo klein, dat slechts twee bagagebanden volstaan voor de afhandeling van alle koffers van binnenkomende reizigers.
In 2015, tijdens een congres van wat toen nog de IAAF heette, kreeg Eugene de mondiale titelstrijd van 2020 toegewezen zonder met een serieus bid te komen. Het was in het jaar dat de corrupte IAAF-voorzitter Lamine Diack plaats had gemaakt voor sir Sebastian Coe.
De Britse winnaar van de olympische 1.500 meters van 1980 en 1984 had volgens boze tongen als wereldwijde ambassadeur van Nike dusdanig goede banden met het Amerikaanse sportmerk dat de keuze eenvoudig gemaakt was. Het sportmerk zag het levenslicht in Eugene, het hoofdkantoor zetelt in Beaverton, 200 kilometer noordelijker. Vandaar.
Hoe dan ook, het is de eerste maal in de 39-jarige historie van de WK atletiek dat het toernooi in de Verenigde Staten wordt afgewerkt. Zij het met een jaar vertraging, als gevolg van het uitstel van de Spelen van Tokio.
Klopt het dat de internationale atletiekwereld momenteel in Eugene zit vanwege een wafelijzer?
Eugene wordt in de Verenigde Staten ook wel Track Town USA genoemd. De stad geldt als bakermat van de Amerikaanse atletiek.
Maar ook internationaal gezien zou de moeder aller sporten er zonder Eugene geheel anders uitzien. Het was in die stad immers dat Bill Bowerman, de coach van het plaatselijk atletiekteam van de universiteit van Oregon, in de vroege jaren zeventig ging experimenteren met schoeisel.
Hij bestelde goedkope schoenen in Japan en ging daarmee aan de slag. Het materiaal moest volgens Bowerman niet alleen lichter worden, ook op het gebied van de zolen was in zijn optiek een wereld te winnen.
Door te knutselen aan het Japanse schoeisel ontketende hij een revolutie. Dankzij, godbetert, een Belgisch wafelijzer.
Daarin smolt hij schoenzolen van urethaan, waardoor er een grof profiel ontstond. Door die onder schoenen te plakken ontstonden zogenaamde 'Waffle Trainers'. Die zorgden voor een ommekeer in de wereld van de atletiek.
Samen met Phil Knight, een voormalige atleet die onder hem trainde, ging Bowerman zestig jaar geleden de markt op met zijn schoenen. De naam van het merk? Nike, naar de Griekse godin van de overwinning.
De experimenten met het wafelijzer legden het duo geen windeieren. Jaarlijks gaan er wereldwijd 780 miljoen paar Nike-schoenen over de toonbank. De swoosh, het logo van het merk, is na het kruis zelfs het bekendste beeldmerk op aarde.
Is de hand van Nike ook zichtbaar tijdens deze wereldkampioenschappen?
Het enige juiste antwoord daarop is: nee en ja. Opmerkelijk genoeg is een concurrerende Japanse firma, Asics, als hoofdsponsor aan het evenement verbonden. Maar zonder met name de generositeit van multimiljardair Knight zou het evenement er heel anders uitzien.
Het stadion Hayward Field werd in 1919 gebouwd. 99 jaar later werd het zo'n beetje met de grond gelijkgemaakt.
Het was op voorspraak van Knight dat het stadion in 2018 een grondige renovatie onderging. De wereldkampioenschappen moesten de ultieme hommage aan de in 1999 overleden Bowerman worden. En dus diende er in zijn optiek een fikse renovatie plaats te vinden.
Knight deed een beroep op de gulheid van het merk dat hij stichtte. Zodoende zamelde hij de lieve som van 270 miljoen dollar in, vandaag de dag 270 miljoen euro, om het stadion WK-allure te geven.
De capaciteit werd opgeschroefd tot 12.650 zitplaatsen (een aantal dat tijdens de WK tijdelijk tot 25.000 wordt opgehoogd), er werd een nieuwe baan aangelegd en in de hoek van Hayward Field verscheen een toren van tien verdiepingen hoog met daarop de afbeelding van onder meer Steve Prefontaine.
Wie was Steve Prefontaine ook alweer?
Tijdens een recente lezerspoll van het Amerikaanse tijdschrift Track and Field News Magazine werd Prefontaine uitgroepen tot populairste atleet uit de Amerikaanse geschiedenis. Hij liet grootheden als Carl Lewis en Michael Johnson daarbij achter zich.
Prefontaine kwam 1975 op 24-jarige leeftijd in Eugene om bij een verkeersongeval, vier uur na een zege op de 5.000 meter tijdens een wedstrijd in Hayward Field.
Amerikanen kennen hem niet alleen van zijn vierde plaats op diezelfde afstand tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München, waar hij in de laatste meters brons verspeelde. De besnorde atleet had in zijn tijd alle nationale records tussen de 2.000 en 10.000 meter in handen. 'Pre', zoals zijn bijnaam luidde, zette zich bovendien publiekelijk af tegen het establishment van de Amerikaanse atletiek.
Prefontaine nam het ook niet zo nauw met regels. De avond van zijn tragische ongeval was hij op stap geweest met zes bevriende Finse atleten. In zijn bloed werd een alcoholpromillage van 1,6 aangetroffen, hetgeen gelijk staat aan de consumptie van negen glazen.
De Amerikaanse atletiek eert hem nog jaarlijks met de Prefontaine Classic, de enige wedstrijd uit de Diamond League die in de Verenigde Staten plaatsvindt.
Lopen de Amerikanen eigenlijk warm voor de wereldkampioenschappen atletiek?
Qua populariteit is atletiek de achtste sport in de Verenigde Staten. Het staat zelfs niet in de schaduw van de Grote Vier: american football, honkbal, basketbal en ijshockey. 'Track and Field' kan zich eigenlijk maar één keer in de vier jaar verheugen op veel belangstelling: wanneer de Olympische Spelen worden gehouden. Met 7,7 miljoen jonge beoefenaars is atletiek vooral onder studenten een geliefde sport.
Zelfs het afscheid van de grote Allyson Felix, die in Eugene aantreedt op haar tiende en laatste WK (en goed was voor dertien goud, drie zilver, twee brons) krijgt het Amerikaanse publiek niet massaal op de banken.
De keuze voor Eugene als locatie voor de achttiende wereldkampioenschappen is illustratief voor de status die atletiek heeft in de Verenigde Stadion. Het staat in schril contrast met wereldsteden als Tokio, Parijs, Peking en Londen, eerdere gastheren van de mondiale titelstrijd.
Het bruist allerminst in Eugene. Het ontbreekt er zelfs aan faciliteiten om de 2.000 atleten uit 192 landen te huisvesten. Omdat er in de stad onvoldoende hotelkamers beschikbaar zijn, slapen de grote sterren van de atletiek op de campus van de universiteit in studentenkamers. In stapelbedden, soms met drie sporters op één kamer, zonder airconditioning en met gedeelde toilet- en douchegelegenheid op de gang.
Ongemakken die voor lief worden genomen tijdens het bezoek aan gewijde Amerikaanse grond. Track Town USA is immers niets minder dan een bedevaartsoord. Het draait er alleen niet om genezing, maar om onsterfelijkheid.
