Corona-zomerpiek pas achteraf aan te wijzen, en wat er daarna met covid gebeurt is ook onzeker

De piek van de zomergolf lijkt in zicht, stelde het RIVM gisteren op basis van de coronacijfers van de afgelopen week. Dat klopt als je puur naar het aantal bekende besmettingen kijkt. Ook is het aantal virusdeeltjes in het rioolwater gedaald in grote steden waar het aantal coronagevallen de afgelopen weken het hardst steeg. Maar in de rest van het land neemt dat nog wel toe.

"Eigenlijk kun je de piek pas achteraf aanwijzen", zegt Alma Tostmann, epidemioloog bij het Radboudumc. "Het is lastiger te duiden dan bij vorige golven doordat er minder wordt getest en het is niet bekend hoeveel mensen met een positieve test alsnog naar de teststraat gaan." Tostmann vindt de ziekenhuisopnames de betrouwbaarste graadmeter op dit moment. "Er komen nog steeds meer mensen met corona in het ziekenhuis."

Vier op de vijf opnames

Er lagen gisteren 867 mensen met corona in het ziekenhuis, van wie 45 op de intensive care. Vorig jaar waren het er op dezelfde datum 236, van wie 110 op de IC. "Dat zegt dat er meer virus rondgaat in de maatschappij dan toen. Ondanks de vaccinaties zijn er veel opnames, maar dankzij die vaccinaties liggen er wel minder mensen op de IC."

De druk op de ziekenhuizen is nog steeds groot. "Vier op de vijf mensen die vorige week zijn opgenomen, hadden er niet gelegen als ze geen covid hadden gehad", zegt Tostmann. "53 procent van alle ziekenhuisopnames vorige week kwam rechtstreeks door covid en 27 procent waren patiënten met andere aandoeningen die door covid zo waren ontregeld dat ze moesten worden opgenomen."

Koffiedik kijken

De kans op een nieuwe serieuze uitbraak vindt ze moeilijk te voorspellen. "Ik ben er ook nog niet zeker van dat deze golf uitdooft. Je moet wel rekenen op een toename in de herfst, met slechter weer en meer binnen zitten. Maar de impact weet je pas als duidelijk is welke variant het is, wat we bereid zijn ertegen te doen en hoe het met de vaccinatiegraad staat."

De afgelopen anderhalf jaar zagen we ieder half jaar een andere dominante variant van het virus. Na de alfa-variant kwam de delta-variant en daarna omikron. "Omikron-'neefjes en -nichtjes' zijn zich aan het ontwikkelen. De verwachting is wel dat er weer iets anders komt. De vorige varianten zijn steeds verdreven door maatregelen en door het seizoen. Vorige winter bijvoorbeeld ging delta naar beneden door de maatregelen, maar omikron was daartegen bestand. Het is altijd koffiedik kijken wat er nog op ons afkomt."

Covid is iets geworden wat steeds terugkomt en waar we mee te dealen hebben, zegt Tostmann, maar het heeft nog geen stabiel en voorspelbaar patroon, zoals andere infectieziekten. "Het is nog niet zo dat het alleen in de winter opduikt."

Duidelijke strategie

Het belang van maatregelen blijft dan ook groot. Mensen die het grootste risico lopen, zijn opgeroepen voor een tweede booster. "Met het najaar in zicht is dat wel belangrijk. Sowieso kan vaccineren nog steeds, het heeft nog altijd zin."

"Er is naar mijn idee te weinig goede voorlichting over bescherming. Het woord 'mondkapje' kom je nergens meer tegen en zelftesten zouden gratis beschikbaar moeten zijn. Schep de juiste voorwaarden", roept ze de overheid op.

Nu is de tijd om bijvoorbeeld ventilatie overal in orde te maken. "Hoe meer we in preventieve maatregelen stoppen, hoe minder ad-hocmaatregelen er nodig zijn bij een toename van het aantal besmettingen."

Ook is volgens haar niet duidelijk wat er precies van mensen wordt verwacht. Zouden terugkerende vakantiegangers bijvoorbeeld een zelftest moeten doen? "Een duidelijke strategie met heldere doelen zou helpen in deze fase van de pandemie."