Fransen naar de stembus, Macron voelt hete adem van links in zijn nek
In Frankrijk zijn de stembureaus opengegaan voor de eerste ronde van de parlementsverkiezingen. Twee maanden na de presidentsverkiezingen kunnen de Franse kiezers nu bepalen of de herkozen president Macron straks zijn programma soepel kan uitvoeren met een meerderheid in de Assemblée Nationale, of dat hij elke beleidsstap met compromissen moet bevechten.
President Macron was deze week opvallend veel op werkbezoek in het land. Hij sprak met jongeren in een arme voorstad van Parijs en reisde naar Gaillac, in Zuid-Frankrijk, om het te hebben over de veiligheid op straat.
Dat is geen toeval. Emmanuel Macron voerde campagne zonder het zo te noemen met het oog op de parlementsverkiezingen. De Renaissance-partij van Macron doet het goed in de peilingen, maar wordt op de hielen gezeten door een nieuwe coalitie van vijf linkse partijen. Dus gaat de president zelf op stap om aan de Fransen te laten zien waar hij en zijn partij zich voor inzetten.
"De partij van Macron kan volgens de peilingen nu ongeveer rekenen op een kwart van de stemmen. Dat is ongeveer evenveel als de linkse coalitie nu krijgt", zegt Erwan Lestrohan van onderzoeksbureau Odoxa.
Geen samenwerking op rechts
De rechtse partijen zijn verdeeld, waardoor de stem van de rechtse kiezers versnipperd is. Dat werkt in het nadeel van deze partijen. "De partij van de rechts-radicale Marine Le Pen zit nu bijvoorbeeld op maar 20 procent van de stemmen", zegt Estrohan. Bij de presidentsverkiezingen twee maanden geleden eindigde Le Pen nog als tweede, achter Macron.
De strijd om de kiezer speelt zich dus met name af tussen links en Macron. En dat komt vooral door de linkse samenwerking. "De afgelopen 25 jaar hebben de verschillende linkse partijen nog niet één keer een coalitie gevormd bij parlementsverkiezingen. Nu wel en dat verhoogt onze kans op een overwinning, op een meerderheid in het parlement", zegt Aurélien Taché, een van de kandidaten namens de linkse coalitie.
Nupes
Dat nieuwe samenwerkingsverband heet voluit Nupes, de Nieuwe Ecologische en Sociale Volksunie. De socialisten en communisten doen eraan mee, en ook De Groenen en de radicaal-linkse partij La France Insoumise (LFI). Jean-Luc Mélenchon is de leider van LFI. Hij werd eerder dit jaar bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen nipt derde, kort achter Le Pen.
Mélenchon zegt premier te willen worden als links de parlementsverkiezingen wint. Maar zover is het nog niet. Door het ingewikkelde kiesstelsel is nog onzeker wie er als winnaar uit de bus komt.
Toch heeft Macron redenen om zich zorgen te maken. Wellicht wordt zijn partij de grootste in het parlement, maar haalt hij niet de absolute meerderheid van de 577 zetels. Dan zal hij met andere partijen compromissen moeten sluiten.
Nupes zou dan de grootste oppositiepartij kunnen worden. Maar de programma's van de liberale Macron en de linkse coalitie liggen mijlenver uit elkaar.
Kritiek
Met name de geplande extra uitgaven van Nupes voor sociale voorzieningen leiden tot kritiek. De coalitie wil de minimuminkomens verhogen, de werkweek verkorten, een basisinkomen voor studenten instellen en de pensioenleeftijd verlagen van 62 naar 60 jaar.
"Dat linkse verkiezingsprogramma leidt Frankrijk rechtstreeks naar een faillissement'', zei minister van Economische Zaken Bruno Le Maire. "Mélenchon wil Frankrijk sovjetiseren", concludeert Macrons fractievoorzitter Christophe Castaner.
Guerrillastrijd
Die felle reacties zijn tekenend voor de grote tegenstellingen, maar ook voor de vrees die er bestaat bij de partij van de president. Mocht Nupes de meerderheid in het parlement krijgen dan moet Emmanuel Macron wel met ze samenwerken. Dan ligt het zelfs voor de hand dat hij zijn tegenstander Jean-Luc Mélenchon tot premier moet benoemen, als voorman van de grootste fractie.
"Emmanuel Macron staat oog in oog met het rode gevaar en vreest een guerrillastrijd in de Tweede Kamer", schreef politiek commentator Nathalie Schuck.
Over een week volgt de tweede en beslissende ronde.
