Al twee dagen ging luchtalarm niet af in Mykolajiv, vraag is hoe lang het stil blijft

• Arjen van der Horst

Een lome, ontspannen sfeer hangt in het centrum van Mykolajiv. Jonge stelletjes flaneren over de brede straten, terwijl ouderen verkoeling zoeken onder de schaduwrijke platanen die de stad rijk is.

Een van de hoofdstraten is voor de gelegenheid afgezet voor verkeer. Meisjes racen op hun rolschaatsen over de lege straten en een groep jongens schopt al joelend tegen een bal. Uit luidsprekers die in de bomen hangen schalt muziek die de glorie van Oekraïne bewierookt.

Het straatbeeld van Mykolajiv:

Het moeten even wennen zijn voor de inwoners van deze belegerde en beschoten stad. Maandenlang klonken dagelijks de doffe dreunen van de Russische artillerie en de sirenes van het luchtalarm. Maar in de stad is nu al twee dagen achter elkaar het luchtalarm niet afgegaan.

"Dat is voor het eerst in maanden. Mykolajiv werd soms wel twee keer per dag geraakt door artilleriebeschietingen", zegt kapitein-luitenant Dmytro Pletentsjoek, die als woordvoerder optreedt voor de strijdkrachten in deze regio.

Pletentsjoek laat de enorme schade zien die de Russen hebben aangericht. Pal in het centrum van de stad staat het regionale overheidsgebouw. Eind maart werd het midscheeps geraakt door een Russische kruisraket. Een gigantisch gat gaapt waar eens tientallen kantoren zaten van overheidsambtenaren. De raket doodde 37 ambtenaren en 33 anderen raakten gewond. "In Mykolajiv is dit onze 11 september", zegt Pletentsjoek.

De regio rond de stad was maandenlang het toneel van intense gevechten. Het was een van de eerste Oekraïense steden die ze aanvielen sinds de invasie begon op 24 februari.

Begin maart bereidde de stad zich nog voor op een aanval:

Voor de Russen is Mykolajiv een strategische hoofdprijs. Door de stad loopt de brede Zuidelijke Boeg-rivier. Als de Russen erin slagen een bruggenhoofd te slaan over de rivier, dan ligt de weg wagenwijd open naar de cruciale havenstad Odessa. Met de inname van Odessa zou Moskou de gehele Zwarte Zee-kust van Oekraïne controleren. Er was Moskou dus alles aan gelegen om zo snel mogelijk door te stoten.

Maar ze hadden niet gerekend op het felle verzet van de Oekraïense strijdkrachten in Mykolajiv. "Op een gegeven moment stonden ze aan de stadsrand, maar onze verdedigingslinie hield stand", vertelt Pletentsjoek. "Het is hen niet gelukt deze stad in te nemen. De Russen hadden zich niet voorbereid op een langdurige oorlog."

De afgelopen weken heeft Moskou steeds meer troepen weggehaald uit de regio rond Mykolajiv en ze overgeheveld naar de Donbas in het oosten, waar op dit moment de zwaarste gevechten plaatsvinden.

In de stad is veel schade te zien:

Met de terugtrekking roken de Oekraïense strijdkrachten een kans. De afgelopen weken begonnen ze in het buitengebied rond Mykolajiv een tegenoffensief. En met succes. Pletentsjoek. "We hebben ze helemaal teruggedrongen tot de provinciegrens van Cherson." Het betekent dat de dichtstbijzijnde Russische positie veertig kilometer verwijderd is van Mykolajiv. Grote delen van de stad vallen nu buiten de schootsafstand van de Russische artillerie. Het verklaart waarom het zo rustig was deze week.

Snel

Een rondgang in de plattelandsregio rond Mykolajiv laat zien hoe snel het gegaan is de afgelopen weken. Vorige maand waren de Russische strijdkrachten met hun tanks en artillerie in het stadje Basjtanka. Ze hadden verschillende dorpen in de omgeving bezet, maar die zijn inmiddels bevrijd door de Oekraïners.

De commandant van de plaatselijke militie - breedgeschouderd, dikke baard en een Kalasjnikov om zijn nek - geeft een korte rondleiding. Hij laat zien hoe de Russen hier hebben huisgehouden. Het gemeentehuis, het plaatselijke stadion, het ziekenhuis en verschillende huizen zijn platgelegd. "De Russen hebben maar één strategie: alles kapot maken", zegt hij met een grimmige blik.

Het front is nu dertig kilometer weggeduwd van Basjtanka waardoor bewoners zich weer veilig genoeg voelen om de straat op te gaan en hun leven op te pakken. Maar ook zij weten dat dit tijdelijk kan zijn. Als de Russen de overhand krijgen in de taaie strijd in het oosten, zouden ze de aandacht weer kunnen verleggen naar belangrijke doelen in het zuiden zoals Mykolajiv.

De commandant van de plaatselijke militie in Basjtanka is vastberaden. "We zijn er klaar voor. Laat ze maar komen."