Cao-lonen stijgen, 'werknemers hebben nu een sterke positie'

De lonen stijgen harder dan voorgaande jaren in de cao's die recent zijn gesloten. Werkgeversvereniging AWVN spreekt van een sterke stijging en wijst op de krapte op de arbeidsmarkt als oorzaak. Vakbond FNV ziet ook de hogere percentages, maar wijst erop dat veel loonsverhogingen tot stand komen na acties of het dreigen ermee.

In de cao's die dit jaar werden afgesloten, gaat de beloning gemiddeld met zo'n 3 procent omhoog, blijkt uit cijfers van de AWVN. Kijk je alleen naar de cao's die in mei zijn afgesloten, dan is de stijging 3,8 procent. Ter vergelijking: in 2021 was de gemiddelde loonstijging 2,1 procent.

De loonsverhoging is lang niet genoeg om de inflatie dit jaar op te vangen, die tegen de 10 procent aanloopt. FNV zegt dat de loonstijging in cao's die nu worden afgesloten, gebaseerd is op de inflatie die vorig jaar oktober werd verwacht. "Afgezet ten opzichte van het cijfer van 3,3 procent inflatie is dit een realistisch resultaat", zegt Zakaria Boufangacha, vicevoorzitter van FNV.

Volgens FNV stijgen de lonen van mensen met een laag inkomen gemiddeld harder, met 3,5 procent. "Werkgevers beginnen in te zien dat ze niet meer wegkomen met goedkope banen als wegwerpproduct", zegt Boufangacha.

"Werknemers hebben nu wel een sterke positie, en dat vertaalt zich ook in het looncijfer", zegt een woordvoerder van de AWVN. Ook andere factoren, zoals de economische vooruitzichten, kunnen daarbij een rol spelen. "Tijdens corona ging men uit van het allerergste, en toen bleek het economisch gezien mee te vallen. Met enige vertraging gaat dan ook de loonafspraak omhoog."

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, zegt dat er al voor corona sprake was van een geleidelijke loonstijging en dat die nu doorzet. Het is wel opvallend dat de lonen van mensen met middeninkomens en lage inkomens relatief meer stijgen dan die van de managers, zegt hij. "Zij hebben wel een cruciale functie in arbeidsmarkt en in het bedrijf, waardoor je bijvoorbeeld moet wachten op je koffer, zoals op Schiphol."

Werkgevers, maar ook het publiek hebben geconstateerd dat de maatschappij vastloopt als die mensen niet werken, zegt Wilthagen. "Ze wilden al langer niet meer voor bijvoorbeeld 11 euro per uur werken, of vastzitten in flexibele contracten, maar nu hebben ze arbeidsmarktmacht."

Waardering

Eén van de cao's die de afgelopen tijd is afgesloten, is die voor werknemers in garages. Daar is afgesproken dat werknemers op 1 juni 2,3 procent loonsverhoging krijgen en in januari volgend jaar 100 euro bruto erbij. Bij een gemiddeld salaris van 2500 euro is dat laatste volgens vakbond FNV een verhoging van 4 procent.

"Goed nieuws", zegt Paul van der Sman. Hij werkt al zo'n 17 jaar als monteur bij garage Roberts Kerketuinen in Den Haag. "Vorig jaar was het niet geweldig, maar nu gaat het weer de goede kant op", zegt hij. Salarisverhoging is een belangrijke manier om aan werknemers te laten zien dat je hen waardeert, denkt hij, al zal het de prijsstijgingen niet compenseren.

Zijn werkgever Jerry van Gils heeft zijn drie automonteurs op dit moment hard nodig en heeft grote moeite om nieuw personeel aan te trekken. "Ik moet toch echt minimaal vier monteurs hebben om het aangeboden werk te kunnen doen."

Geen lokkertjes

Toch biedt hij bovenop de cao-loonsverhoging geen extraatjes aan om nieuw personeel te werven. "Van die lokkertjes, daar doen we niet aan. We vertellen gewoon wie we zijn en op een gegeven moment moeten ze zelf beslissen of ze het iets vinden of niet."

Wel is waardering voor zijn huidige personeel belangrijk, zegt hij, maar dat zit hem niet alleen in geld. "Wij hebben een goede binding met het personeel, en we gaan ook heel flexibel met hen om. Met leveranciers hebben we vaak uitjes georganiseerd om het voor de jongens leuk te houden, en op die manier hoop ik natuurlijk dat ze bij mij blijven."

De waardering die mensen voelen na een salarisstijging is tijdelijk, zegt Wilthagen. "Mensen wennen vrij snel aan die hogere salarissen, zeker nu die energiekosten stijgen. Dus is het gevoel van waardering na een half jaar wel weg, want mensen hebben dan een ander uitgavepatroon ontwikkeld." Daarnaast hangt het ook af van de perceptie van mensen zelf, zegt hij. "Sommige mensen zullen ook denken: het werd onderhand wel tijd."